Elke diëtist die werkzaam is in de hulpverlening kan te maken krijgen met gedrag dat doet denken aan eet-problemen of eetstoornissen. Ook diëtisten in de eerste lijn. Het is niet altijd evident om daarmee aan de slag te gaan. Je zal moeten inschatten of er hulp nodig is, en zo ja, welke hulp nodig is en je zal moeten beslissen of je moet doorverwijzen.
Het is niet eenvoudig om te bepalen hoe ernstig die eet- en gewichtsproblemen nu zijn en om dus in te schatten hoe groot de risico’s zijn op mentale en fysieke gezondheidsproblemen. Er zijn gelukkig een aantal aspecten waarvan we weten dat ze belangrijk zijn, evenals instrumenten die je kunnen helpen om de ernst beter in te schatten.
Een arts moet lichamelijke problemen in kaart brengen die het gevolg zijn van eet- en gewichtsproblemen en daarbij inschatten hoe sterk het lichaam onder druk staat. Eetproblemen hebben namelijk een directe link met het lichaam, waardoor een arts cruciaal is om de ernst te taxeren (zie ook verder).
Als er in het verleden echter al eet- en gewichtsproblemen, of andere mentale problemen, zijn opgedoken, is de kans groter dat het probleem nu ernstiger is dan bij wie het voor de eerste keer voorkomt. Problemen die lang aanslepen zijn namelijk meestal ernstiger.
Eet- en gewichtsproblemen zijn vaak ernstiger wanneer ze samen met andere problemen voorkomen:
Als het eetproblemen centraal staat bij de jongere en/of zijn omgeving, maar er is tegelijkertijd weinig begrip en draagkracht binnen die omgeving, kan dat leiden tot zeer ernstige situaties. Als de jongere door het eetprobleem moeilijk kan functioneren in het dagelijkse leven (bv. niet genoeg energie of concentratie meer om naar school te gaan of huiswerk te maken, ruzies thuis, enzovoort) is dat vaak een signaal dat er snel iets moet veranderen.
Het probleem wordt vaak ernstiger, en dus ook moeilijker op te lossen, wanneer jongeren weinig motivatie vertonen om iets te veranderen aan de situatie. Jongeren met een eetstoornis staan vaak ambivalent ten opzichte van een behandeling (omdat ze het probleem weigeren te erkennen, beschaamd zijn, of omdat de eetstoornis voor hen gewoon helpt om hun leven in de hand te houden).
Er zijn twee hele korte vragenlijsten, waarbij minimum 2 positieve antwoorden op 1 van de 2 vragenlijsten een indicatie is om verder te screenen op eetstoornissen:
Er bestaat ook een uitgebreide risicotaxatie met kleurcodes, waarbij oranje aangeeft dat het probleem verder verkend en opgevolgd dient te worden en rood aangeeft dat er moet worden doorverwezen naar de huisarts voor verdere ernstinschatting. Daarbij worden meerdere domeinen in acht genomen (gewicht, lichamelijke klachten, eetgedrag, beweeggedrag, zelfevaluatie, emoties hanteren, slaap, enzovoort). De inschatting verloopt via oranje of rode vlaggen per thema. Bij minstens één rode vlag op gelijk welk thema is een verdere verkenning door de huisarts nodig. Bij twee of meer oranje vlaggen op gelijk welke thema’s is ook een verdere verkenning door de huisarts op zijn plaats. De huisarts zal dan de ernst inschatten en bepalen of gespecialiseerde hulp noodzakelijk is.
