Hoe kan ik mijn naaste motiveren om hulp te zoeken?

Je naaste motiveren naar hulp

Meestal is het een ouder, partner of vriend(in) die als eerste het probleem bij iemand opmerkt. Vooral in de beginfase van een eetstoornis is de kans groot dat je naaste ontkent dat er iets aan de hand is. Maar jij ziet dat hij of zij anders met eten omgaat, gewicht verliest of net aankomt, of dat hij of zij opvallend veel beweegt.

Daarom kan hierover in gesprek met iemand die lijdt aan een eetstoornis uitdagend zijn. Mensen met een eetstoornis hebben vaak de neiging om hun problemen eerst te ontkennen of te minimaliseren omdat ze zich schamen of omdat ze er jou niet mee willen belasten of omdat ze zich er niet bewust van zijn dat er een probleem is.

Toch is het belangrijk om deze problemen bespreekbaar te maken want vaak is dit de eerste stap naar herstel.  Hier vind je enkele handvaten om hierover een gesprek met je naaste aan te gaan.  

Het gesprek aangaan  

Informeer jezelf  

Het is nuttig om als naaste te begrijpen hoe een eetstoornis werkt, welke soorten eetstoornissen er zijn en welke vervolgstappen er zijn. Lees je zelf in. Op deze website van Eetexpert vind je alvast veel informatie over eetstoornissen.  

Zorg voor je eigen rust en kalmte  

Het kan heel overweldigend zijn om te zien dat je naaste niet goed eet en dit kan sterke emoties veroorzaken. Het is nuttig om eerst met een vertrouwensfiguur te praten, zoals je partner, zus, broer of vrienden, zodat je het gesprek met de nodige rust en kalmte kunt aangaan. Zeker voor jongeren is het zeer moeilijk om met de intense emoties van hun ouders om te gaan. 

Kies een fijne plek en een geschikt moment 

Kies een geschikt moment waar jullie beide voldoende tijd hebben en een veilige en fijne plek waar jullie niet gestoord worden. Doe dit gesprek zeker niet aan tafel tijdens een eetmoment, deze zijn vaak al heel gespannen.  

Focus op hoe je kind of naaste zich ‘voelt’  

Bevraag hoe je naaste zich de laatste tijd voelt. Hoe gaat het met hem of haar? Vertel je naaste dat je je zorgen maakt en moedig aan om te vertellen over hoe het gaat. Stel wat vragen maar zeker niet alleen over eten of gewicht en maak ook ruimte voor de gevoelens achter de eetstoornis. Zo toon je je naaste dat je er wil zijn en geef je vertrouwen.  

Gebruik ik-boodschappen en ga niet beschuldigen  

Spreek vanuit jezelf, vanuit je eigen bezorgdheid en benoem concrete zaken die je hebt opgemerkt en waarover je je zorgen maakt, zoals zich meer terugtrekken, een trieste uitstraling hebben of weinig energie tonen. Vermijd het woord ‘eetstoornis’, omdat dit verzet en ontkenning kan opwekken. Gebruik altijd ‘ik’-boodschappen om je gevoelens en bezorgdheid op een niet-beschuldigende manier over te brengen. 

Wees voorbereid op ontkenning of een prikkelbare reactie 

Wanneer je met je naaste praat, kan het zijn dat hij of zij zich verdedigt, ontkent of boos wordt. Wees voorbereid op deze reacties en probeer begripvol te blijven, luister goed naar wat hij/zij vertelt. Echter, geloof je naaste niet te snel als hij/zij de ernst van het probleem probeert te minimaliseren of beweert dat het vanzelf zal oplossen. Het minimaliseren en ontkennen van de ernst van het probleem is net typerend voor een eetstoornis. Houd er rekening mee dat het voor je naaste beangstigend kan zijn om hulp te vragen en te aanvaarden, omdat het gevoel kan ontstaan dat de eetstoornis wordt afgenomen. Blijf zelf kalm en raak niet ontmoedigd. Laat je naaste weten dat je er altijd voor hem/haar bent wanneer hij/zij klaar is om hulp te zoeken, en benadruk dat zijn/haar gezondheid voor jou van groot belang is. Wees geduldig en ondersteunend gedurende dit hele proces. 

Bespreek mogelijkheden voor hulp  

Bied je naaste aan om te helpen door bv. samen naar de huisarts te gaan of door een plan te maken om hulp te zoeken. Blijf herhalen wat je weet en wat je hebt gehoord als reactie, en benadruk je grootste bezorgdheden. Een eetstoornis kan lang aanslepen, waardoor behandeling bemoeilijkt wordt en de kans op volledig herstel kleiner wordt. Focus op het hier en nu en maak duidelijk dat externe hulp belangrijk is. Overloop samen de mogelijkheden voor professionele hulp, zoals een huisarts, gespecialiseerde psychiater of psycholoog. Wees geduldig en ondersteunend, want één gesprek is vaak niet genoeg om iemand te overtuigen om hulp te zoeken. 

Vermijd uitgebreide gesprekken over eten en gewicht  

Vermijd praten over eten en over gewicht, vooral tijdens maaltijden. Onthoud dat gestoord eten vaak een manier is om met pijnlijke gevoelens en ervaringen om te gaan. Help mee zoeken naar andere manieren om met deze pijn om te gaan. Heb aandacht voor de hele persoon en reduceer hen niet tot enkel hun eetstoornis 

Geef de juiste complimenten   

Ga geen geruststellende of positieve opmerkingen geven over het uiterlijk of het gewicht van je naaste. Een opmerking zoals ‘een mooi figuur’ kan ongewild opgevat worden als ‘teveel rondigen’. Kies voor complimenten die juist niet gerelateerd zijn aan het uiterlijk zoals ‘je bent moedig om dit met mij te bespreken’ of ‘je bent heel belangrijk voor mij’.  

Blijf mama, papa, partner of vriend(in) 

Reduceer je naaste niet tot de stoornis en behoud jouw rol als moeder/vader/partner, je hoeft niet de rol van hulpverlener op jou te nemen. Blijf samen de leuke dingen doen die jullie band zo sterk en uniek maakt. Benader je naaste zoals je dit anders ook zou doen, maak contact met de persoon die je naaste is (in alle interesses, kwaliteiten, hobby’s,…) en focus niet op de eetstoornis.  

Hoe ga je verder na het gesprek?  

Na het gesprek is er mogelijk wat ruimte ontstaan om actie te ondernemen. Misschien kunnen jullie op zoek gaan naar professionele hulp of samen een andere tussenstap nemen. Een optie is om samen naar de huisarts te gaan of om samen naar huis te gaan om het probleem te bespreken. Als je naaste liever alleen deze stappen zet, is het belangrijk om na te gaan hoe het is gegaan, zelfs als je er specifiek naar moet vragen. Bespreek wat er eventueel in de weg staat om de stap te zetten als het nog niet gelukt is. Op deze manier behouden jullie samen de motivatie om hulp te zoeken.  

Wat als je naaste ontkent?  

Wacht niet te lang voordat je er weer over in gesprek gaat, ook al vind je dat misschien spannend of lastig. Het is heel begrijpelijk dat het niet gemakkelijk is, maar blijf volhouden. Je naaste heeft je hulp nodig om beter te worden. Blijf ondertussen kalm en oplettend, zelfs als je naaste volhoudt dat er niets aan de hand is, of als je denkt dat hij/zij het probleem niet inziet.