Nieuws
Het percentage Vlamingen met overgewicht en obesitas wordt alleen maar groter?
Afgelopen dinsdag vonden we het overal terug in de nieuwsmedia “In de laatste 20 jaar is het percentage mensen met overgewicht en obesitas alleen maar toegenomen!”, “De Vlaming eet ongezond! “. Deze conclusies werden afgeleid uit de nieuwe resultaten van de gezondheidsenquête die Sciensano 4-jaarlijks afneemt bij 10 000 Belgen. Maar is deze boodschap niet te zwaar? De vele preventiewerkers, hulpverleners en de modale Vlaming zou voor minder moedeloos worden bij al dat “slechte” nieuws. We nemen de data meer in detail met u door en nuanceren een en ander.
Verandering in het percentage mensen met overgewicht of obesitas
Bekijken we de verandering in het percentage mensen met overgewicht of obesitas over de jaren heen dan wordt volgende trend gevonden in Vlaanderen1:
Noot: De gegevens werden rechtstreeks overgenomen uit de Tabel “Evolutie voedingsstatus in het Vlaams Gewest 1997-2018” in het rapport van Sciensano
Kijken we naar de verandering in het percentage mensen met overgewicht of obesitas dan kunnen we afleiden dat de stijging vooral plaatsheeft in de eerste 10 jaar (1997-2008) van de periode dat er gemeten werd (6,7%) en dat in de tweede helft (2008-2018) de stijging eerder beperkt was (1,1%)2.Een gelijkaardig beeld zien we in het percentage mensen met obesitas: ook hier zien we de grootste stijging in de periode 1997-2008 (4%) en vlakt de stijging af in de periode tussen 2008-2018 (1.4%).
Verandering in leefgedrag
Kijken we verder in het rapport dan zien we nog meer goed nieuws. De grote meerderheid van de Vlamingen eet dagelijks fruit (6/10), en bijna iedereen (8/10) eet dagelijks groenten. Meer dan 1/3 Vlamingen eet dagelijks de aanbevolen hoeveelheid fruit en groente (35.2% en 37.2%). Steeds meer Vlamingen drinken niet meer dagelijks gesuikerde frisdranken (8/10) en steeds meer Vlamingen halen de dagelijks aanbevolen hoeveelheid water (30,5%).
Meer dan de helft van de Vlamingen doen meer dan 150 min/week aan beweging op het werk of in de vrije tijd, ¾ van de Vlamingen wandelen wekelijks minstens 1x om zich te verplaatsen, en 1/3 van de Vlamingen fietsen wekelijks minstens 1x om zich te verplaatsen.
We weten dat werken aan gedragsverandering geduldswerk vraagt, maar uit deze cijfers lijken we voorzichtig te kunnen concluderen dat de inspanningen van de vele preventiewerkers en hulpverleners mogelijk hun vruchten afwerpen.
Waarom we reageren op dit soort van berichtgeving?
Demotiverend
Met waardering voor al het kwaliteitsvolle werk dat gebeurt vinden we in de onderzoeksdata geen redenen om te concluderen dat dit werk niets uithaalt. Te snelle negatieve conclusies kunnen goed preventiewerk ondermijnen en dit zou jammer zijn. Deze resultaten sporen aan om door te gaan en te intensifiëren in de richting die ingeslagen is: Als het nieuwe kompas bij de aanpak van obesitas net richt op ‘gezonder leven’, moeten we vooral op gedragsverandering evalueren. Werken aan gedragsverandering vraagt tijd, en de resultaten van de laatste 10 jaar zijn net bemoedigend.
Schadelijk
Te snelle conclusies dat de Belg steeds ‘dikker’ wordt, werken onterecht stigmatiserend. Individueel is de variatie tussen mensen met overgewicht heel groot. Of ze gezond zijn en blijven, hangt af van hoe ze leven, meer dan hoeveel ze wegen. En ook herstel hangt meer af van hun leefgedrag dan van hun gewichtsreductie. Communicatie moet absoluut aanzetten tot gezonder leefgedrag, en niet bijdragen tot nog meer gewichtsfocus en lichaamsontevredenheid.
Voetnoot
1De resultaten kan je hier vinden.
2Omdat we enkel de percentages ter beschikking hebben kunnen we geen uitspraken doen of dit verschil in stijging significant is, en dus of er de voorbije 10 jaar een significant mindere stijging is dan in het decennium ervoor.
November 2022
Nieuws
Onze nieuwste materialen op een rijtje
jun 2025 – Onze nieuwste materialen op een rijtje Hier vind je een overzicht van onze meest recente stappenplannen, flowcharts, infofiches en meer. Je vindt het volledige overzicht op onze materialenpagina. Onze meest recente stappenplannen: Onze meest recente flowcharts: Onze meest recente infofiches: Onze meest recente ondersteuningsteksten:
Eetstoornissen en neurodiversiteit – ondersteuningstekst voor zorgverleners
jun 2025 – Eetstoornissen en neurodivergentie – ondersteuningstekst voor zorgverleners Mensen die neurodivergent (ND) zijn (i.e., de informatieverwerking verloopt anders dan bij de meestemensen), lopen een groter risico op het ontwikkelen van eetstoornissen. Bovendien vertrekken de huidige behandelmodellen van eetstoornissen vanuit een neuro-normatief kader. In opdracht van de National Eating Disorders Collaboration (NEDC) werkte Eating Disorders Neurodiversity Australia […]
Diagnostiek bij ARFID – vormingsverslag
jun 2025 – Diagnostiek bij ARFID – vormingsverslag Selectief eten komt bij kinderen veelvuldig voor. Daarom is het van belang goed te onderscheiden wanneer de eetproblemen zodanig ernstig zijn dat er van een eetstoornis gesproken kan worden. Ook kan het leerproces rond eten beïnvloed worden door enorm veel factoren. Op 4 februari organiseerde Eetexpert een uitgebreide webinar rond diagnostiek bij ARFID, met volgende […]
Nieuws vanuit PO OSW
jun 2025 – Nieuws vanuit PO OSW 2025 Samen naar een nog gestroomlijnder preventieaanbod voor de setting onderwijs Samen met het netwerk van partnerorganisatie Ondersteuning Settinggericht Werken (PO OSW), zetten we met Eetexpert mee onze schouders onder een gestroomlijnd aanbod ‘preventieve gezondheidszorg’ naar verschillende settingen (lokale besturen, onderwijs, zorg en welzijn, werk, vrije tijd en gezin).Voor de setting Onderwijs […]
Nieuwe richtlijnen rond overgewicht en obesitas
jun 2025 – Nieuwe richtlijnen rond overgewicht en obesitas In december 2024 verscheen in België de herziene richtlijn “Multimodale aanpak van obesitas bij volwassenen in de eerstelijnszorg”, in opdracht van de Werkgroep Ontwikkeling Richtlijnen Eerste Lijn (WOREL vzw). In 2025 verschenen twee interessante (updates van) internationalee richtlijnen rond overgewicht en obesitas. In januari verscheen een nieuwe NICE richtlijn (Verenigd […]
De ALLES-groeithema’s bij jonge kinderen
jun 2025 – Vers van de pers: de ALLES-groeithema’s bij jonge kinderen Hoe kan je als eerstelijnshulpverlener of preventiewerker een gezond groeiproces ondersteunen bij jonge kinderen? Wel, in het acroniem A.L.L.E.S vind je alvast leefstijltips bij 5 erg belangrijke groeithema’s in de preventie van eet- en gewichtsproblemen: Ook bij jonge kinderen (zuigelingen, peuters en kleuters) zijn deze thema’s […]
Wegwijs in de zorg
jun 2025 – Wegwijs in de zorg rond overgewicht en eetstoornissen Ontdek onze vernieuwde webpagina en infofiches! De afgelopen jaren werd sterk in gezet op de uitbouw van de zorg voor eet- en gewichtsproblemen. We werkten een nieuwe webpagina uit om mensen wegwijs te maken in hoe de zorg voor eetproblemen, eetstoornissen en obesitas momenteel georganiseerd. Op deze […]
Infofiche rond eetcompetentie bij ADHD
jun 2025 – Infofiche rond eetcompetentie bij ADHD Competent eetgedrag gaat niet alleen over wát men eet, maar ook over hóe men eet en naar voeding kijkt. Vier eetvaardigheden ondersteunen dit: gestructureerd, genietend, gevarieerd en genoeg eten– zijn de 4 G’s van competent eetgedrag. Werken aan eetvaardigheden bij ADHD brengt eenaantal extra uitdagingen met zich mee. We bundelen […]