Nieuwe IOC consensus REDS
In 2014 bracht het Internationaal Olympisch Comité (IOC) voor het eerst het begrip Relatief Energietekort in de Sport (REDS) naar voren met een update in 2018. REDS is een syndroom dat de nadelige gezondheids- en prestatie-effecten identificeert die zowel atleten als recreatief actieve individuen ervaren als gevolg van een lage energiebeschikbaarheid (LEA) veroorzaakt door opzettelijke of onbedoelde beperking van de energie-inname en/of overmatige lichaamsbeweging.
Tussen de laatste update in 2018 en 2022 heeft de wetenschap aanzienlijke vooruitgang geboekt op dit gebied. Het begrip van de onderliggende oorzaken en fysiologie van REDS werd duidelijker, tevens kwam er meer inzicht in de fysieke en mentale gezondheidseffecten van REDS. Ook de verschillen tussen mannen en vrouwen die te maken hebben met LEA zijn duidelijker geworden.
Nieuwe inzichten
In de recent gepubliceerde consensusverklaring in het British Journal of Sports Medicine wordt specifiek benadrukt dat de prevalentie van REDS per sport varieert, met schattingen die uiteenlopen van 15 tot 80 procent onder topsporters. Dit duidt erop dat REDS niet beperkt is tot een specifieke sport of een bepaalde groep, maar eerder een complex probleem vormt dat sporters van diverse disciplines, zowel mannelijke als vrouwelijke, beïnvloedt.
In tegenstelling tot de eerdere REDS modellen is LEA nu centraal geplaatst om de rol ervan te benadrukken.
Figuur: REDs Conceptueel model rond gezondheid. IOC, 2023, p. 1078
Een ander belangrijk punt is dat er een continuüm bestaat van aanpasbare tot problematische lage energiebeschikbaarheid (LEA). Dit betekent dat de ernst van REDS kan variëren en dat niet alle gevallen direct als problematisch moeten worden beschouwd. Aanpasbare LEA is doorgaans van korte termijn met minimale (of geen) impact op de gezondheid, het welzijn of de prestatie op de lange termijn. Dit onderstreept het belang van een gedifferentieerde aanpak bij de behandeling en preventie van REDS.
Bovendien is er nieuw bewijsmateriaal over de opkomende rol van onvoldoende koolhydraatinname bij het ontstaan van REDS, wat het begrip van de onderliggende oorzaken van dit syndroom verder heeft verfijnd.
De consensusverklaring benadrukt ook dat er aanzienlijke overlap bestaat tussen REDS en het overtrainingssyndroom, wat de complexiteit van de diagnose onderstreept. Daarnaast wordt in de verklaring de ontwikkelingstijdlijn van REDS besproken, en wordt de wisselwerking tussen geestelijke gezondheid en REDS genoemd, wat aangeeft dat emotionele en psychologische factoren ook een belangrijke rol spelen bij dit syndroom.
Een ander relevant aspect is de vooruitgang in het begrip REDS bij mannelijke atleten en para-atleten, aangezien deze groepen vaak ondervertegenwoordigd waren in eerdere onderzoeken.
Nieuwe materialen
De consensusverklaring omvat tevens praktische klinische richtlijnen voor het beoordelen en het veilig meten van lichaamssamenstelling. Bovendien wordt geadviseerd om bij jonge atleten in de groei geen beoordeling van de lichaamssamenstelling uit te voeren, omdat dit een risicofactor kan zijn voor het ontwikkelen van langdurige negatieve fysieke en psychologische gevolgen.
Bovendien bevat het een bijgewerkt instrument voor klinische beoordeling, namelijk de IOC REDS CAT2, dat is voorzien van een 4-kleuren verkeerslichtsysteem om de diagnose en beoordeling van het risico/ernstniveau te vergemakkelijken.
De consensus benadrukt tevens het verontrustende feit dat atleten zelf, evenals hun coaches en teamartsen, het syndroom vaak niet herkennen. Dit gebrek aan bewustzijn kan de situatie verergeren, vooral gezien de overheersende “sportcultuur” die korte-termijn prestatiewinsten soms linkt aan caloriebeperking. Het onderstreept dus zeker het belang van bewustwording en educatie als cruciale elementen in de aanpak van REDS.
Ten slotte reikt de consensusverklaring ons een raamwerk aan, als een soort kompas voor systematisch onderzoek naar hoe LEA invloed heeft op diverse lichaamssystemen. Deze benadering kan een belangrijke rol spelen bij het opsporen van de dieperliggende oorzaken van problemen die verband houden met LEA. Hierdoor ontstaat er ruimte voor gepersonaliseerde behandelplannen, die de therapietrouw en effectiviteit zullen bevorderen. Dit raamwerk kan van onschatbare waarde zijn bij het voorkomen van REDS, wat een cruciale stap is in het beschermen van de gezondheid en prestaties van sporters.
Meer info
- British Journal of Sports Medicine special issue
- IOC consensus: Mountjoy M, Ackerman KE, Bailey DM, et al; 2023 International Olympic Committee’s (IOC) consensus statement on Relative Energy Deficiency in Sport (REDs) British Journal of Sports Medicine 2023;57:1073-1097.
- REDS cat2 clinical assessment tool