Stappenplan eetproblemen en eetstoornissen – eerstelijn
Dit stappenplan ondersteunt eerstelijnshulpverleners bij vroegdetectie, ernstinschatting en vroeginterventie bij eet-en gewichtsproblemen
Gezonde leefstijl
Bij een gezonde leefstijl wordt traditioneel vaak gedacht aan gezond eten en meer bewegen. Een gezonde leefstijl bevat echter veel meer dan eten en bewegen alleen maar omvat ALLES (acroniem voor: Afwisselend eten, Leuk bewegen, Lief zijn voor jezelf, Emoties hanteren en Slapen)
Afwisselend eten
Afwisselend eten staat voor eetgedrag dat gebaseerd is op de 4 eetcompetenties: gevarieerd, genoeg volgens de groeibehoefte, gestructureerd in de dag, en genieten (niet krampachtig). Meer info en tips zijn geconcretiseerd op de fiche ‘eetcompetenties’ en op VIGL ‘voedingsdriehoek’.
Beweeggedrag en sedentair gedrag
Bij ‘bewegen’ denkt men spontaan aan intensieve trainingsprogramma’s en het lopen van een marathon. Veranderingen in fysieke activiteit hoeven echter niet zo “groots” te zijn: ook kleine dagdagelijkse veranderingen kunnen een winst in fysieke activiteit betekenen. “Elke stap telt” is in deze dus erg letterlijk te nemen. Maar bij een gezonde leefstijl zijn er ook restricties rond bewegen: gezond bewegen is afgestemd op wat het lichaam goed doet, en in die zin ‘leuk’ bewegen.
Naast beweeggedrag blijkt ook de hoeveelheid ‘zittijd’ belangrijk voor gezondheidsinschatting: Ook al wordt er sommige dagen goed bewogen, ons lichaam is niet aangepast aan de grote hoeveelheid sedentaire tijd die vaak achter ‘schermen’ wordt doorgebracht.
In de beweegdriehoek van VIGL vind je meer concrete tips i.v.m. het verbeteren van ‘bewegen’ en ‘sedentair gedrag’.
Lief zijn voor jezelf
Recent komt het belang van lichaamstevredenheid steeds meer in de aandacht bij gezondheidsinschatting. Een gezonde leefstijl zet ook in op het lief zijn voor zichzelf en zijn/haar lichaam. Iemand met een gezond lichaamsbeeld en gezonde zelfwaarde heeft een duidelijk zicht op wat fysisch en psychologisch goed gaat, maar kan ook minder goede kanten accepteren. Dit leidt tot vertrouwen in zichzelf en in zijn mogelijkheden om moeilijkheden te overwinnen. Lichaamstevredenheid en een gezonde zelfwaarde beschermt tegen heel wat psychische problemen o.a. de ontwikkeling van eet-en gewichtsstoornissen.
Emoties hanteren
Emoties horen bij het leven, toch wordt er vaak op zoek gegaan naar manieren om negatieve emoties niet te hoeven voelen en deze te onderdrukken. Maar ook met sterke positieve gevoelens weet men niet altijd raad. Hoewel emoties onderdrukken op korte termijn goed werkt, kan het op lange termijn voor gezondheidsproblemen zorgen. Leren om emoties te accepteren en op een adaptieve manier te leren reguleren is dan ook een belangrijk onderdeel van een gezonde leefstijl.
Slapen
Nieuw onderzoek wijst op de sterk onderschatte gezondheidsimpact van slaaptekort. Daarom pleit men ervoor om leefstijladvies ook uit te breiden tot slaapadvies. De hoeveelheid slaap die iemand nodig heeft, verschilt tussen mensen en varieert ook naargelang de leeftijd. Baby’s slapen tot 16u per dag, voor kinderen en adolescenten wordt een slaapduur tussen de 8 en 11u aangeraden en de gemiddelde “normale” slaapduur voor volwassenen is 7 a 8 uur. Kleine individuele verschillen in slaapduur zijn mogelijk maar extreme afwijkingen van deze range leiden tot gezondheidsproblemen.
Te onthouden voor de eerstelijnspraktijk :
- Een gezonde leefstijl is meer dan eten en bewegen.
- Een gezonde leefstijl behelst ‘ALLES’