Kan iemand met een normaal gewicht ook een eetstoornis hebben?

Normaal gewicht versus gezond gewicht

Eetstoornissen en gewichtsproblemen zijn niet hetzelfde. Verstoord eetgedrag en gewicht zijn twee dimensies van een eetstoornis waarbij het een het ander niet uitsluit. Een normaal gewicht is namelijk niet per definitie gezond wanneer het op een risicovolle manier behaald of behouden wordt. Daarom is het ook belangrijk om, naast aandacht voor het gewicht en gewichtsgeschiedenis, door te vragen naar de manier waarop er gegeten wordt, en hoe eten ervaren wordt.  Zo bestaat er enerzijds het risico op onderschatting van het eetprobleem bij mensen met normaal gewicht. Anderzijds zien we een grote overlap tussen overgewicht/obesitas en eetstoornissen. Opsporen van een onderliggend psychisch lijden, een functionele beperking, een eetstoornis,… zijn uitermate belangrijk om een gewichtsprobleem in een ruimer biopsychosociale context te plaatsen.

Kernsymptomen van eetstoornissen

Als we kijken naar de meest voorkomende eetstoornissen wordt anorexia nervosa van het restrictieve type gekenmerkt door restrictief eetgedrag, een sterke controledrang en vaak ook overmatig bewegen. Bij anorexia nervosa van het eetbuien-purgerende type, en boulimia nervosa, zijn er twee verstoorde eetgedragingen, namelijk purgeergedrag en eetbuien. Bij de eetbuistoornis zien we enkel de eetbuien.  Verder wordt nog een onderscheid gemaakt tussen objectieve en subjectieve eetbuien.

Bij subjectieve eetbuien treedt er controleverlies op , maar de hoeveelheid voedsel die gegeten wordt is geen objectief grote hoeveelheid.

Bij objectieve eetbuien  treedt er controleverlies op én wordt een objectief grote hoeveelheid voedsel gegeten. Indien er ook compensatiegedrag (bv. braken, laxeren, overmatige beweging,…) aanwezig is, kan het gewicht normaal blijven [73].

Eetstoornissen kunnen dus gepaard gaan met ondergewicht, een normaal gewicht of met overgewicht/obesitas, zie figuur 4. Bij anorexia nervosa is er ondergewicht, boulimia nervosa kan voorkomen bij een normaal gewicht of kan gepaard gaan met overgewicht, de eetbuistoornis gaat vaak gepaard met  overgewicht of obesitas. Verder zien we bij al deze eetstoornissen een verstoord lichaamsbeeld, waarbij de zelfevaluatie overdreven beïnvloed wordt door het gewicht en de lichaamsvormen [73].

Figuur 4. Kernsymptomen en gewicht als dimensies van eetstoornissen. 

Noot: AN-R = Anorexia Nervosa, Restricitief type; AN-BP = Anorexia Nervosa, Binge/Purge (eetbuien/purgerend type); BN = Boulimia Nervosa; BED = Binge Eating Disorder (Eetbuistoornis).

De typologie van de verschillende eetstoornissen is niet gebaseerd op onderliggende ontstaansmechanismen. Onderzoek toont dat er een gedeeltelijke overlap bestaat in risicofactoren en comorbiditeiten tussen enerzijds AN en BN, en anderzijds BN en BED. Ook zien we dat er symptoomverschuivingen optreden tussen AN en BN en tussen BN en BED, maar dat een evolutie van restrictieve anorexia nervosa naar de eetbuistoornis of andersom eerder zeldzaam is [26]. Daarom pleiten sommige auteurs om een risicoanalyse te maken van de (kern)symptomen in plaats van de diagnostische categorieën.