Gespecialiseerde hulp voor eetstoornissen

Gespecialiseerde hulp voor eetstoornissen 

Een belangrijke stap naar herstel is samen met je kind hulp zoeken voor een eetstoornis. In Vlaanderen zijn er gespecialiseerde psychologen en diëtisten die eetstoornissen behandelen. Daarnaast zijn er gespecialiseerde klinieken specifiek voor kinderen, jongeren en (jong)volwassenen met een eetstoornis.

Om je zoektocht te ondersteunen kan je elke werkdag bij Eetexpert terecht voor doorverwijsadressen.

Op deze pagina vind je informatie over hulp zoeken, behandelingen en de rol die je als ouder kan spelen bij herstel. 

Eerste stappen naar hulp als je kind een eetstoornis heeft 

Spreek erover met de huisarts 

Voor de meesten zal een afspraak met de huisarts een tussenstap zijn naar verdere hulpverlening.  

De huisarts kan de medische ernst en de lichamelijke risico’s van het ondergewicht bij anorexia nervosa, het braken bij boulimia nervosa en het overeten bij de eetbuistoornis kan inschatten.  

Een bloedonderzoek van jouw kind bij de huisarts kan aanwijzingen geven over de ‘haast’ die moet genomen worden. Als de kalium te laag staat zal hij oordelen of er supplementen moeten worden ingevoegd. Bij levensbedreigende situaties zal hij de contacten leggen voor spoedbehandeling.  

Daarnaast kan de huisarts een eerste inschatting maken over het soort probleem en welke verdere hulp nodig is. Vaak zal hij ondersteunen naar verdere doorverwijzing en kan hij suggereren om een psycholoog of diëtist te contacteren.  

Spreek erover met het CLB 

Als ouder kan je zelf het CLB contacteren dat de groei van je kind opvolgt. Vaak vind je de contactgegevens van dit CLB op de website van je school. De CLB-medewerker is een gezondheidsprofessional, en is gebonden aan het beroepsgeheim. Dit wil zeggen dat je de CLB-medewerker kan contacteren in vertrouwen en los van de schoolcontext. Je kan een individuele afspraak vragen zowel als jongere of als ouder van die jongere. De CLB-medewerker kan met jou de groei-info bekijken en hoe je groeicurves verlopen tot nu. Tegelijk kan de CLB-medewerker met jou en je kind bekijken of er indicaties zijn om bijkomende hulp te zoeken en of er afspraken met de school kunnen gebeuren (bv. over het eten op school, over het lessenrooster, …). Meestal zal de CLB-medewerker je verwijzen naar je huisarts voor een medische inschatting. Soms kan de CLB-medewerker met enkele gesprekken inplannen ter ondersteuning en eventuele toeleiding tot verdere hulpverlening.   

Verwijslijn Eetexpert  

Bij de verwijslijn Eetexpert kan je terecht voor verwijshulp als je op zoek bent naar een zorgverlener in je buurt die werkt rond eetstoornissen. En dit zowel wanneer je kind reeds een diagnose heeft zoals anorexia, boulimia, binge eating, eetbuistoornis of ARFID, als wanneer je nog niet zeker weet wat er aan de hand is. 

In de verwijslijst van Eetexpert staan meer dan 1000 zorgverleners over heel Vlaanderen: zowel psychologen of orthopedagogen, diëtisten als psychiaters. Dus ook wanneer je met een heel specifiek probleem of vraag zit waar je niet mee verder kunt mag je contact opnemen en zal een medewerker voor jou op zoek gaan.  

Hoe werkt de verwijslijn eetproblemen? 

Stuur ons een bericht met leeftijd, woonplaats en korte beschrijving van je hulpvraag of van de persoon waarvoor je hulp zoekt. Een medewerker van Eetexpert stuurt je zo snel mogelijk een lijst door met contactgegevens van hulpverleners in je buurt die werken rond eet- en gewichtsproblemen. Dit is meestal binnen de 48 uur. 

Neem contact op 

Contacteer ANBN 

Vind je kind de stap naar hulpverlening moeilijk? Een gesprek met een ervaringsdeskundige kan heel wat vragen en onzekerheden wegnemen. Via ANBN krijg je toegang tot een zeer divers aanbod van inloopmomenten op verschillende locaties in Vlaanderen, online chathulp, thema-avonden, gespreksgroepen en facebookgroepen, ….  
Contacteer ANBN 

Ambulante hulpverlening  

De behandeling van een eetstoornis vereist doorgaans een multi-disciplinaire samenwerking tussen huisarts, psycholoog en diëtist. Aansluitend op de bereidheid van de jongere kan hulp in stappen opgestart worden. Sommige jongeren zien een opstart bij een diëtist zitten maar wensen nog geen stap te zetten naar de psycholoog of net omgekeerd. Somatische inschatting en regelmatige opvolging bij de huisarts of een pediater is wel noodzakelijk en een prioriteit.  

De ambulante therapie zal zich in de eerste plaats richten op het lichamelijke herstel en het doorbreken van het symptoomgedrag zoals het normaliseren van het eetpatroon, gewichtsherstel bij ondergewicht, afbouwen van eetbuien, braken of ander compensatoir gedrag. Daarnaast zal de therapie ook inzetten op het psychologisch herstel. Er komen ook psychologische thema’s aan bod: zoals zelfvertrouwen, eigenwaarde en identiteitsontwikkeling. Je kind wordt geholpen bij het ontdekken van nieuwe manieren om met emoties om te gaan en werkt aan een positieve lichaamsbeleving en zelfwaardering. Tenslotte zal een therapie zich ook richten op het sociaal herstel. Sociale contacten zijn belangrijk in de groei van jongeren. Daarom is het uitbreiden van het sociaal netwerk belangrijk. Daarbij werkt je kind aan het verdiepen van sociale contacten thuis en bij leeftijdsgenoten.  

Een psycholoog vinden

De huisarts kan voorstellen om op zoek te gaan naar een therapeut (een master in de psychologie of pedagogische wetenschappen of een psychiater) die gespecialiseerd is in de behandeling van eetstoornissen. Vraag de therapeut hoe de behandeling er uitziet. Blijf kritisch ten aanzien van personen die beweren ‘het wondermiddel’ voor eetstoornissen te bezitten. Neem tijd om kennis te maken met de therapeut. Vraag een vrijblijvend kennismakings- en inschattingsgesprek. Al zal dit niet kosteloos zijn, het is belangrijk dat uw kind/partner door een deskundige therapeut kan behandeld worden en met de therapeut een respectvolle vertrouwensrelatie kan opbouwen.  

Een diëtist vinden

De diëtist helpt – aanvullend op het medische en psychologische luik – een regelmatig eetpatroon opbouwen en het lichaam geven wat het nodig heeft. Hierdoor kan het lichaam herstellen en zal de lichamelijke drang naar eetbuien afnemen (als deze voorkomen). Ook hier raden we aan om op zoek te gaan naar een afgestudeerde bachelor in de dieetkunde met specialisatie in eetstoornissen, en niet te consulteren bij een voedingscoach of leefstijlcoach. Ook al zijn dit waardevolle opleidingen, de behandeling van eetstoornissen vraagt een langere opleiding en specialisatie in de eetstoornissen. 

Hoe verloopt een eerste gesprek bij een klinisch psycholoog? 

Geen enkel intakegesprek is hetzelfde. Je kan op voorhand moeilijk voorspellen welke vragen de klinisch psycholoog aan je kind of jou zal stellen. Vaak kiest de psycholoog ervoor om het eerste gesprek met je kind apart te voeren, zeker bij jongeren ouder dan 15 jaar. 

De eerste stap zal wellicht een verkenning van de hulpvraag zijn. Wat brengt jou hier vandaag bij mij? Tijdens de intakefase verkent de psycholoog hoe je kind dagelijks functioneert. De psycholoog zal de klachten en problemen verkennen die aanleiding waren tot aanmelding. Ook zal de psycholoog vragen naar hun impact op het dagelijks leven van je kind (school/werk, contacten met vrienden en familie, hobby’s, interesses, …). 

Hoe verloopt een eerste consultatie bij een diëtist?

Ook bij een diëtist verloopt de eerste consultatie telkens op een andere manier. Elke diëtist heeft een eigen werkwijze en stemt zich af op de hulpvraag van je kind. Tijdens de eerste consultatie maakt je kind vooral kennis met de diëtist en gaat hij/zij algemene gegevens verzamelen, de hulpvraag bespreken. De diëtist zal vragen naar dingen zoals: hoe ziet een doorsnee dag eruit? Hoe ziet je leefsituatie eruit? Wat doet het kind overdag? In de vrije tijd ‘s avonds? In het weekend? Doorgaans maakt de diëtist tijdens de kennismaking tijd voor uitleg en afstemming met jou en je kind, rond de aanpak en wat gaat gebeuren in dit en volgende gesprekken. Daarnaast zal diëtist enkele algemene administratieve gegevens verzamelen.   

Hoe kan je als ouder je kind ondersteunen tijdens de ambulante therapie?  

Ouders worden bij voorkeur en zeker bij jongeren zoveel mogelijk betrokken bij de behandeling. Toch kunnen ouders vaak het gevoel hebben wat ‘aan de zijlijn’ te staan. Afhankelijk van de leeftijdsfase zullen ouders meer of minder betrokken zijn. Als je als ouder vragen hebt over de therapie van de jongere, kan je dit met medeweten van je kind en al dan niet samen met je kind bespreken met de therapeut. Doe dit niet achter de rug van de jongere. Vertrouwen tussen jou en je kind maar ook tussen de hulpverlener en je jongere is belangrijk voor een succesvolle therapie. 

Blijf als ouder niet stil zitten: ga in op alle uitnodigingen voor ouders en informeer jezelf intussen over eetstoornissen, volg informatiesessies en zoek eventueel contact met andere ouders. De toolbox voor ouders kan je hierin op weg helpen.  

Residentiële behandeling 

Ambulante therapie is de standaardbehandeling. Er wordt immers liefst gekozen voor de minst ingrijpende vorm van hulp voor je kind, zo dicht mogelijk bij het gewone leven. Alleen wanneer de fysische, psychologische of sociale gezondheid van je kind in gevaar is of wanneer de ambulante hulp onvoldoende verbetering brengt, zal er gekozen worden voor een intensievere behandelvorm. Dit kan gaan over een opname in een algemeen ziekenhuis om de lichamelijke toestand van je kind goed op te volgen en bij te sturen. Dit kan ook gaan over een deeltijd of dagbehandeling of een volledige opname in een gespecialiseerde eetkliniek.   

Bij de inschatting of een intensievere behandelvorm is wordt er gekeken naar:  

• BMI < 15  of 30% gewichtsverlies, of blijvend gewichtsverlies 
• Snel gewichtsverlies  
• Zweten, trillen, verwardheid  
• Zichzelf pijn doen, risico op zelfmoord  
• Ongecontroleerd purgeren, extreme beweegactiviteit  
• Overschrijden draagkracht systeem  
• Geen evolutie na 3 maanden ambulante zorg  

Gespecialiseerde zorgprogramma’s voor eetstoornissen 

In Vlaanderen bestaan er 5 residentiële behandelcentra waar een gespecialiseerd zorgprogramma voor eetstoornissen wordt aangeboden. Er zijn plaatsen waar enkel kinderen en jongeren kunnen opgenomen worden (kinder- en jeugdpsychiatrie) en er zijn plaatsen voor (jong)volwassenen (volwassenenpsychiatrie). In Vlaanderen kunnen -15 jarigen zich aanmelden bij de gespecialiseerde afdelingen voor kinderen en jongeren en +15 jarigen bij de afdelingen voor jongvolwassenen. Je neemt contact op met het opnameteam of met de afdelingsarts en vraagt om een kennismakings- of intakegesprek. Op die manier kan je kennismaken met de werking en kan het team ook bekijken of je kind past binnen de werking van de afdeling.   

Waaraan werkt mijn kind tijdens een opname voor een eetstoornis? 

In een gespecialiseerd zorgprogramma voor eetstoornissen leert je kind om de controle te herstellen over zijn/haar leven. In een eerste fase brengt een hulpverlener de invloed van symptoomgedrag in beeld . Je kind werkt aan normalisering van dit probleemgedrag. De jongere wordt uitgenodigd in een vaste eetstructuur, met vaste pakketten die afgestemd zijn op de actuele groeinoden. Je kind eet elke maaltijd op dezelfde plaats en onder begeleiding. Pas wanneer het eetgedrag wat normaler gaat, begint je kind te werken aan herstel op psychologisch vlak. Zo ontdekt je kind nieuwe manieren om met emoties om te gaan. Daarnaast werkt je kind aan een positieve lichaamsbeleving en zelfwaardering. Tegelijk werkt een hulpverlener samen met je kind aan de groei van een gezonde identiteit. Ook sociale contacten zijn belangrijk in de groei van jongeren. Daarom is het uitbreiden van het sociaal netwerk belangrijk. Daarbij werkt je kind aan het verdiepen van sociale contacten thuis en bij leeftijdsgenoten.  

Wat is de rol van ouders tijdens een opname? 

Als ouder sta je voor nieuwe uitdagingen bij dit hersteltraject. De opname zorgt voor een tijdelijke en kunstmatige scheiding, waarbij je niet meer alles weet en hoort wat je kind doet. Tegelijk krijg je regelmatig telefoontjes van je kind. En tijdens weekends ga je op bezoek of krijg je bezoek. Hoewel je wil steunen bij herstel, is je niet steeds duidelijk wat je kan doen hierbij. Dit geeft onmacht, onzekerheid en soms ook verdriet, kwaadheid en angst.   

Bespreek met je jongere op welke manier je kan helpen. Hij of zij is de kapitein van zijn eigen herstelproces. Wat verwacht de jongere te doen thuis, welke moeilijke momenten verwacht de jongere en hoe kan jij als ouder ondersteunen?  

Ga in op alle uitnodigingen voor ouders van de behandelteams. Ze hebben jouw input nodig. Tijdens ouderavonden krijg je info die specifiek gericht is naar ouders. In gezinsgesprekken word je uitgenodigd om je kennis als ouder te delen rond het herstellen van de groei bij je jonger. Ook krijg je handvaten bij het veranderingsproces thuis. Tegelijk kan je er je vragen voorleggen over hoe je kan ondersteunen.  

Voor extra ondersteuning kan je contact maken met ervaringsouders. Dit zijn ouders die ook de opname van hun kind in de zijlijn volgden en ondersteunden.