Medicatie bij kinderen voor de behandeling van obesitas

Medicatie bij kinderen voor de behandeling van obesitas:
een stand van zaken

Recent was er vanuit verschillende hoeken bezorgdheid rond de opstart van klinische onderzoekstrials voor het obesitasmedicijn Ozempic bij kinderen. De discussie rond medicatiegebruik voor de behandeling van obesitas bij kinderen werd internationaal reeds eerder gestart in januari bij de publicatie van de Clinical Practice Guideline van de American Academy of Pediatrics (AAP) voor de diagnostiek en behandeling van kinderen en adolescenten met obesitas.

Binnen hun richtlijn stelt de AAP dat medicatie bij kinderen ouder dan 12 jaar overwogen kan worden mits een goede afweging tussen de voordelen en de risico’s. Daarnaast is men stellig: medicatie kan nooit gebruikt worden als monotherapie en kan alleen voorgeschreven worden als aanvulling op een leefstijlbehandeling. Bovendien geeft men aan dat artsen die de medicatie wensen voor te schrijven, op de hoogte moeten zijn van de selectie criteria, de werkzaamheid, de nadelige bijwerkingen en de richtlijnen rond het opvolgen en monitoren van de patiënten bij behandeling.

Terwijl de onderzoeken en trials voor het gebruik van Ozempic bij kinderen nog lopende zijn, wordt er binnen de richtlijn een opsomming gegeven van de soorten medicatie die reeds bestaan en mogelijk inzetbaar zijn bij kinderen. Voor sommige medicatie is binnen de Verenigde Staten al goedkeuring van de FDA voor het gebruik bij de behandeling van obesitas bij kinderen ouder dan 12 jaar (bv. Liraglutide en Orlistat). Daarnaast wordt vermeld dat sommige medicatie bij kinderen reeds goedgekeurd is voor de behandeling van bijvoorbeeld Type 2 Diabetes of epilepsie. Andere medicatie (setmelanotide) is goedgekeurd voor de behandeling van kinderen vanaf 6 jaar met genetische deficiënties die een impact hebben op de regulering van de eetlust.

Naar verwachting is er bij dergelijke communicaties rond het gebruik van medicatie bij jonge kinderen redelijk wat bezorgdheid. Een algemene reactie is de vraag of medicatie wel nodig is? Het antwoord is complex. Obesitas wordt inmiddels door verschillende internationale organisaties erkend als een chronische ziekte die adequate zorg vraagt om medische complicaties zoveel mogelijk te vermijden. De AAP geeft aan dat een leefstijlinterventie nog steeds de sterkste evidentie heeft. Gewichtsverlies door middel van een leefstijlinterventie is echter niet altijd evident en in sommige situaties is gewichtsverlies wel nodig om medische complicaties te vermijden. Bovendien zijn er ook medische factoren die een rol in het ontstaan of blijven bestaan van ernstige obesitas, waar bepaalde medicatie op kan inwerken. In dergelijke situaties kan medicatie het effect van de leefstijlbehandeling versterken en zinvol ingezet worden. Het is echter niet de bedoeling dat elk kind of jongere met obesitas dergelijke medicatie voorgeschreven krijgt. Het opstarten van dergelijke medicaties zou grondig overwogen moeten worden, en wordt idealiter opgestart vanuit gespecialiseerde zorg voor obesitas. Dat garandeert ook dat het inzetten van medicatie ingebed wordt binnen een leefstijltraject zoals de AAP adviseert.

Elders klinkt de bezorgdheid dat het overwegen of het opstarten van medicatie bij kinderen en jongeren het risico op eetstoornissen zou kunnen verhogen. De bezorgdheid is dat men met medicatie opnieuw de focus teveel legt op gewichtsverlies en zo de risicofactoren onderliggend aan een eetstoornis versterkt. Binnen een goede evidence-based behandeling van obesitas is echter ook aandacht voor deze risicofactoren en worden ze als mogelijk behandeldoelen opgenomen in het behandelplan. Cardel et al. (2022) geven bijvoorbeeld aan dat een evidence-based behandeling voor obesitas bij kinderen ook zaken bevat zoals het aanpakken van negatieve cognities die een impact hebben op het zelf- en lichaamsbeeld, therapeutische interventies voor het aanpakken van emotioneel eten, en het aanmoedigen van een flexibel eetpatroon zonder verboden voedsel. Ook dit pleit voor het inbedden van eventuele medicatie in een zorgtraject, bovenop een evidence-based leefstijlbehandeling.

Meer lezen? Lees ook dit opiniestuk rond de aanpak van obesitas bij kinderen.

Referenties

Hampl, S.E., et al. (2023). Clinical Practice Guideline for the Evaluation and Treatment of Children and Adolescents With Obesity. Clinical Practice Guideline from the American Academy of Pediatrics. De richtlijn kan je hier raadplegen.

Cardel, M.I., Newsome F.A., Pearl R.L. et al. (2022). Patient-Centered Care for Obesity: How Health Care Providers Can Treat Obesity While Actively Addressing Weight Stigma and Eating Disorder Risk. J Acad Nutr Diet, 122(6), 1089-1098.

Mei 2023