Voor alle ouders die ontdekken dat hun kind een eetstoornis heeft, maakten we bij Eetexpert een online toolbox eetstoornissen voor ouders. Een veilige haven met betrouwbare en up-to-date informatie.
Als je kind een eetstoornis heeft zal dat een impact hebben op het hele gezin. De manier waarop de maaltijden verlopen, spanningen tussen broers en zussen, reacties van vrienden en familieleden, … Zowel heftige emoties als de praktische organisatie van begeleiding van je kind kan het evenwicht binnen het gezin ernstig verstoren.
Iedere ouder reageert op een eigen en unieke manier op de symptomen van een eetstoornis. Goedbedoelde reacties kunnen soms het tegenovergestelde effect hebben wat opnieuw kan leiden tot frustraties. En dat kan leiden tot een vicieuze cirkel waarbij acties en reacties elkaar negatief gaan versterken. De machteloosheid bij de ouder neemt almaar toe en mondt uit in niet-helpende reacties waardoor de jongere zich nog meer alleen en onbegrepen voelt en zich vervolgens nog meer vastklampt aan de eetstoornis.
Ook al reageert iedere ouder op een eigen uniek manier zijn er enkele veel voorkomende reacties bij ouders die te maken krijgen met een eetstoornis bij hun kind. Om deze typische reactiepatronen beter te begrijpen wordt gebruik gemaakt van diermetaforen. Deze manier van kijken is gebaseerd op de diermetaforen uit het boek ‘Samen de eetstoornis aanpakken’ van Treasure, Smith & Crane (2021).
Het kan helpen om vanuit een helikopterperspectief te kijken naar je eigen manier van reageren op de eetstoornis van je kind. De diermetaforen kunnen helpen om je eigen reactiepatronen te onderzoeken om zo ook zicht te krijgen op de interactie met je kind en om deze indien nodig bij te sturen.
Ouders reageren soms vooral emotioneel en soms eerder gedragsmatig op de eetstoornis.
Kijk eens van op een afstand naar je automatische reacties, herken je jezelf in één of meerdere van de dierenmetaforen? In welke gevoelsmatige reacties herken jij jezelf het meest?
De struisvogel kan moeilijk omgaan met de hevige uitbarstingen die zich vaak voordoen bij een eetstoornis. Emoties en de complexiteit van menselijk gedrag zijn te chaotisch en brengen de struisvogel-ouder in de war. De struisvogel steekt letterlijk het liefst zijn kop in het zand want dit is iets waarvan hij weet dat hij het vol vertrouwen kan doen en waarbij hij vermijdt wat te moeilijk lijkt.
Deze struisvogelstijl kan ongewild de indruk geven dat je het te druk hebt en dat je niet beschikbaar bent om steun te bieden. Het kan lijken alsof je onverschillig bent. En omdat je kind geen emotionele reacties krijgt kan hij/zij zich eenzaam en ongeliefd gaan voelen. Bovendien krijgt je kind minder leerkansen in het omgaan met heftige emoties wanneer de ouder emoties verbergt.
Het kan de moeite waard zijn om de hulp van een ondersteunend familielid/vriend in te schakelen om je te helpen bij je zoektocht en te experimenteren met je eigen emoties. Je kind kan enorm veel leren van jou wanneer je meer afgestemd bent op je eigen emoties.
De kwal voelt zich zeer verantwoordelijk en de eetstoornis roept bij de kwal daardoor heftige emoties op. Deze intense emotionele reacties zijn moeilijk te beheersen en verdriet of woede kunnen de kwal doen steken met een giftige angel. Vervolgens kan dit angst en woede opwekken bij de andere gezinsleden die dezelfde ongecontroleerde emoties spiegelen. Deze droevige en hevige emoties escaleren en geven bij alle partijen tranen, slapeloze nachten en emotionele uitputting.
De kwalstijl zorgt voor hevige emotionele escalaties die het hele gezin beïnvloeden. Het kind kan deze emotionele uitbarstingen ervaren als een teken van ’te veel zijn’. Als reactie hierop kan het kind de ouder gaan behandelen als iemand waarvoor moet worden gezorgd en die met fluwelen handschoenen moet worden behandeld.
In deze zee van emoties is het moeilijk om duidelijke sturing te geven. Zoek hulp voor jezelf als je deze reactiewijze herkent. Het is moeilijk om emoties te reguleren als je moe, gespannen en gestrest bent. Denk na over wat plezier in je leven kan brengen en naar manieren om jezelf te verwennen. Maak concrete plannen. Voorbeelden zijn: een hobby, vrienden zien of een wandeling maken terwijl je naar muziek luistert. Probeer je ideeën op te schrijven en plan deze ontspannings- en oplaadtijd dagelijks in.
Een mogelijke optimale zorgzame reactie is er één van kalmte, warmte en mededogen waarbij de pijn die voortvloeit uit wat verloren is gegaan door de eetstoornis aanvaard en verwerkt wordt. De Sint-Bernard heeft ook reserves ontwikkeld van vriendelijkheid, zachtaardigheid en liefde.
De Sint-Bernard wekt de hoop in je kind dat hij/zij kan veranderen, dat er een toekomst vol mogelijkheden is voorbij de eetstoornis. De St. Bernard reageert consequent en is feilloos, betrouwbaar en aanwezig onder alle omstandigheden. De St. Bernard heeft goede voelsprieten afgestemd op het welzijn en de veiligheid van hen die verdwaald zijn… rustig, warm en koesterend.
De kangoeroe-ouder doet er alles aan om te beschermen en dit door zoveel mogelijk aspecten van het leven van het kind over te nemen. De kangoeroe behandelt het kind met fluwelen handschoenen en laat hem/haar in de veilige buidel springen om spanning of stress te voorkomen.
Het nadeel van dit soort zorg is dat je kind niet leert hoe hij/zij de uitdagingen van het leven kan benaderen. Doordat elke vorm van verantwoordelijkheid overgenomen wordt raakt het kind vast in een hulpeloze rol. Hij/zij leert bovendien niet om zelf om te gaan met moeilijke gevoelens en situaties. Je kind gaat een passieve rol aannemen in haar leven en achteruit leunen als er een probleem voorbijkomt. Mama zal het wel oplossen. Papa weet het toch beter, dus ik ga niet eens proberen.
De kangoeroe reactiestijl vertrekt vanuit angsten die de ouder heeft. Zoek hulp bij een andere volwassene uit je omgeving of bij een hulpverlener om te experimenteren hoe je je kind wat zelf kan laten uitproberen. Hierbij zal jij leren om je angst stilaan los te laten. Leer onderscheid te maken tussen reële gevaarsituaties en oefenmomenten met een beperkt risico. Het leren nemen van veilige risico’s is een belangrijk aspect van verandering.
Opgejaagd door stress, uitputting en frustratie, of gewoon door eigen temperament, probeert de neushoorn te overtuigen en te overhalen door argumentatie en confrontatie.
Hoe meer je trekt en duwt voor verandering, hoe meer weerstand je waarschijnlijk zult ondervinden. Je kind vecht terug. Hierdoor kan de eetstoornis zich dieper inbedden.
Een belangrijke vaardigheid is om je kind de kans te geven zijn/haar eigen argumenten te presenteren van waarom verandering nodig is (lees meer bij hoe kan je kind motiveren).
De terriër vleit, zeurt voortdurend en probeert de eetstoornis moe te maken. Ook de eetstoornis is te vergelijken met een terriër die constant kritiek geeft op je geliefde – zeggend dat hij/zij niet goed genoeg is, dat hij/zij harder moet proberen.
Het nadeel van het gedrag van het type terriër is dat ofwel het kind zich afstemt op wat zij als irritante ‘witte ruis’ beschouwt. Ofwel biedt het de mogelijkheid voor stiekem negatief tegengedrag.
Train jezelf in actief luisteren en reflecteren, met compassie en gevoeligheid gericht op het positieve. Focus op het gezonde stuk van je kind, minder op het eetstoornis-stuk. Door jouw voorbeeld te zien zal je kind steun en aanmoediging voelen om de stem van de eetstoornis uit te dagen. Oefen het geven van complimenten op de inspanningen van je kind (knap dat je zo hebt doorgezet), in plaats van op de resultaten.
Probeer je gedrag te spiegelen aan de dolfijn. Stel je voor dat je kind op zee is. De eetstoornis is zijn/haar reddingsvest. Ze is niet bereid om de veiligheid van dit reddingsvest op te geven. De dolfijn werkt samen met het kind op weg naar veiligheid en herstel. Soms zwemt de dolfijn voorop, om het kind langs moeilijke obstakels te leiden. En soms zwemt hij ernaast om het kind aan te moedigen en te coachen. De dolfijn is een supporter en stimuleert de zelfstandigheid en het zelfvertrouwen van het kind.
