Cijfers
Cijfers Vlaanderen: gewichtsproblemen bij volwassenen
Voor Vlaamse volwassenen wordt de gewichtsstatus opgevolgd aan de hand van de Gezondheidsenquête en de Voedselconsumptiepeiling (VCP). In 2018 werd ook het Gezondheidsonderzoek een allereerste keer afgenomen. In de Gezondheidsenquête worden lengte en gewicht bevraagd aan de deelnemers waarna de onderzoekers de BMI berekenen. In het Gezondheidsonderzoek en de Voedselconsumptiepeiling worden gewicht en lengte door de onderzoekers gemeten en is daardoor tijdsintensiever. Algemeen wordt aangenomen dat zelfrapportage van lengte en gewicht leidt tot een onderschatting van de gewichtsstatus.
Samenvatting
Uit de resultaten van de Gezondheidsenquête blijkt dat in 2023-2024, 49.7% van de volwassen overgewicht had (BMI ≥25), waarbij 16.6% beantwoordde aan de criteria voor obesitas (BMI ≥ 30). Deze cijfers waren niet significant verschillend van 2013 en 2018.
Uit de Preventiebarometer afgenomen in 2022 blijkt dat 50.7% van de Vlamingen overgewicht had, waarvan 16.4% obesitas.
Uit het Gezondheidsonderzoek (2018) blijkt dat 51.3% van de Vlaamse volwassenen overgewicht heeft en 19% obesitas. Hieruit blijkt dat de percentages uit de Gezondheidsenquête van 2018 die gebaseerd zijn op zelfrapportage van lengte en gewicht mogelijk een onderschatting zijn.
Volgens de Voedselconsumptiepeiling (2022) heeft 51.7% van de volwassenen Vlamingen tussen 18 en 64 jaar overgewicht en 15.9% obesitas.
De gegevens uit de Gezondheidsenquête laten zien dat tussen 1997 en 2023 is het percentage Vlamingen met overgewicht gestegen met 9.3%, het percentage mensen met obesitas is gestegen met 7%. Uit de data blijkt verder dat de stijging voor overgewicht vooral plaatsheeft in de eerste 10 jaar (1997 tot 2008) van de periode dat er gemeten werd (6,7%) en dat in 15 jaar daarna (2008 tot 2023-24) de stijging beperkter was (2.6%). Voor het percentage mensen met obesitas zien we een stijging van 4% in de periode van 1997 tot 2008 (4%) en een stijging van 3% tussen 2008 en 2023-2024.
Gewichtsproblemen in Vlaanderen volgens de Gezondheidsenquête en het Gezondheidsonderzoek
Binnen de gezondheidsenquête wordt er gebruik gemaakt van zelfrapportage. Dat wil zeggen dat de deelnemers zelf hun gewicht en lengte rapporteren en dat deze niet worden nagemeten door de onderzoekers. Zelfrapportage geeft typisch een onderschatting van BMI. Bij het Gezondheidsonderzoek werden lengte en gewicht door de onderzoekers gemeten waardoor deze een accurater beeld geeft van de prevalenties. De Gezondheidsenquête wordt georganiseerd sinds 1997. Het Gezondheidsonderzoek werd in 2018 een eerste keer georganiseerd. De recentste cijfers zijn:
Tabel 1. Gewichtsproblemen in Vlaanderen volgens de Gezondheidsenquête en het Gezondheidsonderzoek (Sciensano).
| Onder-gewicht | BI | Over-gewicht (inclusief obesitas) | BI | Obesitas | BI | |
| Gezondheidsenquête | ||||||
| 2013 (>18j) | 2.6% | (1.9;3.3) | 47.7% | (45.4;50.1) | 12.6% | (11.0;14.2) |
| 2018 (>18j) | 2.9% | (2.1;3.7) | 48.2% | (46.1;50.3) | 14.9% | (13.5;16.4) |
| 2021 (>18j) (Covid) | NB | NB | 53.9% | NB | 19.1% | NB |
| Gezondheidsonderzoek (2018) | 1.1% | NB | 51.3% | (45.8; 56.8) | 19.0% | (14.8;23.1) |
| Preventiebarometer (2022) | 2.4% | (1.9;2.9) | 50.7% | NB | 16.4% | (15.2;17.6) |
| Gezondheidsenquête 2023-2024 (>18j) | 3% | [2.3;3.7] | 49.7% | [47.3; 51.4] | 16.6% | [15.2; 18.1] |
Evolutie gewichtsstatus Vlaanderen volgens de Gezondheidsenquête
De Gezondheidsenquête wordt afgenomen sinds 1997. In de tabel hieronder staan de Vlaamse prevalenties voor overgewicht, obesitas en ondergewicht voor alle Gezondheidsenquêtes (en de COVID-Gezondheidsenquête) sinds 1997.
Tabel 2. Evolutie gewichtsstatus Vlaanderen volgens de Gezondheidsenquête (Sciensano).
| Vlaanderen | 1997 | 2001 | 2004 | 2008 | 2013 | 2018 | 2023-2024 |
| Overgewicht (incl. obesitas) | 40.4 | 43.3 | 42.7 | 47.1 | 47.7 | 48.2 | 49.7 |
| Obesitas | 9.6 | 10.9 | 11.5 | 13.6 | 12.6 | 14.9 | 16.6 |
| Ondergewicht | 3.7 | 3.4 | 2.8 | 2.7 | 2.6 | 2.9 | 3.0 |
Gewichtsproblemen in Vlaanderen volgens de Voedselconsumptiepeiling (VCP)
De voedselconsumptiepeiling (VCP) is een uitgebreide bevraging van de voedingsgewoonten bij de Belgische bevolking. Binnen de VCP worden gewicht en lengte gestandaardiseerd gemeten door de onderzoekers. De BMI-gegevens van de VCP zijn daardoor kwalitatief beter dan de gegevens van onderzoeken waar gebruik wordt gemaakt van zelfrapportage.
Tabel 3. Prevalenties van overgewicht en obesitas tussen 2014 en 2022 in de VCP
| 2014 | 2022 | |
| Overgewicht (incl. obesitas) | 50.6 | 51.7 |
| Obesitas | 19.6 | 15.9 |
Er waren voor zowel de prevalenties voor overgewicht als voor de prevalenties van obesitas geen significante verschillen tussen 2014 en 2022.