Stappenplan overgewicht volwassenen – huisarts

Dit digitale stappenplan werd ontwikkeld ter ondersteuning van de huisarts bij de aanpak van overgewicht en obesitas.

Home > Materialen en tools > Stappenplan overgewicht volwassenen…
Heart Icon pagina opslaan in profiel
Print Icon pagina printen

Inhoud van deze pagina

    Ernstinschatting en indicatiestelling

    Uit voorgaande moet duidelijk zijn met welk probleem we te maken hebben en wat de ernst ervan is. Op basis van de evaluatie zal bepaald worden welke verdere stappen moeten worden ondernomen.

    Inschatting van de ernst

    Overzicht medisch risico

    Het medisch risico kan worden ingeschat door de medische gegevens vanuit het klinisch onderzoek aan te duiden in de onderstaande tabel. Naarmate er meer risicofactoren aanwezig zijn, is het gewichtsprobleem ernstiger.

    Overzicht medisch risico

    Normaal RisicoErnstig risico
    BMI18,5 – 2525 – 30≥ 30
    BuikomtrekM: ≤ 94 cm
    V: ≤ 80 cm    		M: 94-102 cm
    V: 80-88 cm    		M: ≥ 102 cm
    V: ≥ 88 cm
    Cardiovasculair risicolaag (10 jaars risico sterfte 0-4%)matig (10 jaars risico sterfte 5-9%)hoog (10 jaars risico sterfte ≥ 10%)
    Diabetes mellitusGeen risicofactorenGestoorde nuchtere glycemieDiabetes mellitus
    Cholesterol LDL ≥ 115 mg/dl
    HDL < 40 mg/dl
    Triglycerid > 180 mg/dl    		 
    ComorbiditeitenGeen diabetes
    Geen HVZ
    Geen slaapapneu
    Geen artrose    		1 comorbide aandoeningMeerdere comorbide aandoeningen

    Inschatting gezondheidsrisico

    De inschatting van de ernst bij overgewicht en obesitas gebeurt niet alleen op basis van het medisch risico, ook de impact op het lichamelijk functioneren, functionele beperkingen, psychologische symptomen en de weerslag op het welzijn moet in rekening worden gebracht. Onderstaande tabel geeft een inschatting van de ernst bij obesitas volgens het Edmonton Obesity Staging System (EOSS) [41, 42]. De EOSS stadiëring zou, onafhankelijk en beter dan BMI alleen, mortaliteit voorspellen en is dus een belangrijk klinisch hulpmiddel [43, 44]. Deze zou analoog kunnen worden toegepast in het geval van overgewicht.

    Inschatting gezondheidsrisico volgens EOSS

    Stadium 0– Geen medische risicofactoren; EN
    – Geen lichamelijke symptomen; EN
    – Geen psychologische symptomen; EN
    – Geen weerslag op welzijn; EN
    – Geen functionele beperkingen
    Stadium 1– Subklinische medische risicofactoren; OF
    – Milde lichamelijke symptomen die geen medische behandeling vereisen; OF
    – Milde gewichtsgerelateerde psychologische symptomen; OF
    – Milde weerslag op welzijn; OF
    – Milde functionele beperkingen
    Stadium 2– Medische risicofactoren; OF
    – Gewichtsgerelateerde co-morbiditeit die een medische behandeling vereist; OF
    – Matige gewichtsgerelateerde psychologische symptomen; OF
    – Matige weerslag op welzijn; OF
    – Matige functionele beperkingen in ADL
    Stadium 3– Ernstige gewichtsgerelateerde co-morbiditeit met orgaanschade; OF
    – Ernstige psychologische symptomen; OF
    – Ernstige functionele beperkingen; OF
    – Ernstige weerslag op welzijn
    Stadium 4– Zeer ernstige gewichtsgerelateerde co-morbiditeit in eindstadium; OF
    – Zeer ernstige invaliderende gewichtsgerelateerde psychologische symptomen; OF
    – Zeer ernstige functionele beperkingen

    Indicatiestelling

    Voor toewijzing van de meest aangewezen zorg baseren we ons op de inschatting van de ernst, motivatie en het welbevinden. Naargelang de stadiëring van het gewichtsprobleem zal de behandeling intensiever zijn en zal de huisarts samenwerken met andere disciplines [41]. Voor implementatie in Vlaamse context baseren we ons op adviezen van BASO [27] en toetsten we in een consensusgroep van Vlaamse experten.

    Bijeenkomst op 03/01/2013.

    Standpunten: Vanaf stadium 2 is bij bepaalde patiënten farmacotherapie nodig om comorbiditeiten te behandelen. Obesitasmedicatie moet echter niet worden aanbevolen. Obesogene medicatie moet wel zo veel mogelijk vermeden worden. Bariatrische chirurgie kan voor sommige patiënten in stadium 2 al helpen. Er moet wel duidelijk worden aangegeven dat leefstijlverandering sowieso nodig is. Samenwerking tussen de kliniek en de eerste lijn zou verplicht moeten zijn. De kliniek kan hierdoor zicht krijgen op bepaalde contra-indicaties voor heelkunde en op de mate van inspanning die de patiënt reeds deed om gewicht te verliezen.

    Indicatiestelling volgens de EOSS

    Stadium 0– Geen medische risicofactoren; EN
    – Geen lichamelijke symptomen; EN
    – Geen psychologische symptomen; EN
    – Geen weerslag op welzijn; EN
    – Geen functionele beperkingen    		Verdere gewichtstoename voorkomen door
    leefstijladvies. Halfjaarlijkse opvolging door
    huisarts.
    Stadium 1– Subklinische medische risicofactoren (bijv. borderline
    hypertensie, gestoorde nuchtere glycemie,…); OF
    – Milde lichamelijke symptomen die geen medische behandeling
    vereisen (bijv. dyspnee bij matige inspanning, occasioneel pijn,
    moeheid,…); OF
    – Milde gewichtsgerelateerde psychologische symptomen; OF
    – Milde weerslag op welzijn; OF
    – Milde functionele beperkingen    		Meer intense leefstijl interventies via een
    individueel behandelplan, waaronder herstel
    van eet- en beweeggedrag en psychosociaal
    welbevinden. Gewichtstoename voorkomen.
    Geregelde opvolging van risicofactoren en
    gezondheidsstatus door huisarts.
    Stadium 2– Medische risicofactoren (bijv. hypertensie, diabetes mellitus
    type 2, slaapapneu,…); OF
    – Gewichtsgerelateerde co-morbiditeit die een medische
    behandeling vereist (osteoarthritis, reflux,
    polycysteusovariumsyndroom,…); OF
    – Matige gewichtsgerelateerde psychologische symptomen
    (bijv. angststoornis, eetstoornis); OF
    – Matige weerslag op welzijn; OF
    – Matige functionele beperkingen in ADL    		Bespreek multidisciplinaire obesitasbehandeling
    met intense leefstijlinterventies. Inschakeling
    van gespecialiseerde psycholoog, diëtist en
    bewegingstherapeut met regelmatig bilan.
    Bespreek opties rond farmacotherapie voor
    comorbiditeiten en overweeg bariatrische
    heelkunde. Nauwe opvolging en behandeling
    van comorbiditeiten.
    Stadium 3– Ernstige gewichtsgerelateerde co-morbiditeit met orgaanschade
    (bijv. myocardinfarct, hartfalen, diabetische complicaties,…); OF
    – Ernstige psychologische symptomen; OF
    – Ernstige functionele beperkingen; OF
    – Ernstige weerslag op welzijn    		Meer intensieve multidisciplinaire
    obesitasbehandeling met intense
    leefstijlinterventies. Inschakeling van een
    gespecialiseerd obesitasteam en samenwerking
    met medisch specialisten. Bespreek opties rond
    farmacotherapie voor comorbiditeiten en
    overweeg bariatrische heelkunde. Nauwe
    opvolging en behandeling van comorbiditeiten.
    Stadium 4  – Zeer ernstige gewichtsgerelateerde co-morbiditeit in
    eindstadium; OF
    – Zeer ernstige invaliderende gewichtsgerelateerde psychologische
    symptomen; OF
    – Zeer ernstige functionele beperkingen    		Agressieve obesitasbehandeling die haalbaar is.
    Indien geen motivatie tot gedragsverandering
    palliatieve aanpak waaronder pijnbehandeling,
    arbeidsbegeleiding en psychosociale ondersteuning.