Stappenplan overgewicht en obesitas bij volwassenen – diëtist

Oorzaken van overgewicht

Overgewicht wordt veroorzaakt door een complex samenspel van multipele biologische, omgevings-, sociale en culturele factoren.

Complex samenspel van factoren

Overgewicht en obesitas worden veroorzaakt door een complex samenspel van verschillende biologische, omgevings-, sociale en culturele factoren. Het is algemeen aanvaard dat het een resultaat is van een onevenwichtige balans tussen de opname en het verbruik van energie. Gewichtstoename treedt op wanneer er meer energie wordt opgenomen (door eten en drinken) dan verbruikt (door beweging en/of normale lichaamsfuncties, metabolisme), gewichtsverlies treedt op wanneer er meer calorieën worden verbruikt dan er worden opgenomen.

Energiebalans     

Men onderstreept echter het belang van heel wat beïnvloedende factoren die tot gewichtstoename kunnen leiden. Genetische afwijkingen, hormonale stoornissen, motorische beperkingen, slaapdeprivatie, medicatie, psychologische factoren,… kunnen stuk voor stuk een rol spelen bij gewichtstoename. Deze tussenliggende factoren zijn erg complex en verschillen ook tussen mensen. Genetische factoren hebben impact op hoe ons lichaam voedsel en beweging herkent, gebruikt en erop reageert. Ook chemische en hormonale processen hebben een invloed op wat we eten en hoeveel we bewegen. Daarnaast is er een sterke impact van leefstijl en omgevingsfactoren. Zo worden voedsel- en bewegingskeuzes zeer sterk beïnvloed door de omgeving waarin we wonen. De huidige obesogene samenleving kenmerkt zich door een groot aanbod aan energierijke voedingsmiddelen en een sedentaire levensstijl. Tot slot spelen ook opvoedings- en conditioneringsprocessen op vlak van eten een rol en kunnen psychologische factoren, zoals zelfbeeld en copingvaardigheden, een invloed hebben op het eetgedrag. In onderstaande figuur wordt een overzicht gegeven van verschillende biopsychosociale determinanten van eetgedrag en voedselkeuzes.

Determinanten van eetgedrag en voedselkeuzes

Ook gewichtsverlies is complex

Net zoals het ontstaan van overgewicht een complex gegeven is, kan ook gewichtsverlies niet voorspeld worden door een eenvoudige optelsom van energie-inname en energieverbruik. Zo beïnvloeden lichaamssamenstelling en hormonale processen het metabolisme. De focus van elke behandeling moet dan ook liggen op een gezonde leefstijl, niet op gewichtsdoelen.