Cijfers
Cijfers België: Gewichtsproblemen bij volwassenen
Voor Belgische volwassenen wordt de gewichtsstatus opgevolgd aan de hand van de Gezondheidsenquête en de Voedselconsumptiepeiling. In 2018 werd ook het Gezondheidsonderzoek een allereerste keer afgenomen. In de Gezondheidsenquête worden lengte en gewicht bevraagd aan de deelnemers waarna de onderzoekers de BMI berekenen. In het Gezondheidsonderzoek en de Voedselconsumptiepeiling worden gewicht en lengte door de onderzoekers gemeten. Algemeen wordt aangenomen dat zelfrapportage van lengte en gewicht leidt tot een onderschatting van de gewichtsstatus.
Samenvattend
Uit de resultaten van de Gezondheidsenquête blijkt dat in 2023-2024, 49.7% van de volwassen overgewicht had (BMI ≥25), waarbij 17.0% beantwoordde aan de criteria voor obesitas (BMI ≥30). Uit het Gezondheidsonderzoek (2018) blijkt dat 55.4% van de Vlaamse volwassenen overgewicht heeft en 21.2% obesitas. Hieruit blijkt dat de percentages uit de Gezondheidsenquête die gebaseerd zijn op zelfrapportage van lengte en gewicht mogelijk een onderschatting zijn. Uit de resultaten van de Voedselconsumptiepeiling (VCP) bleek dat in 2022 52.5% van de volwassenen tussen 18 en 64 jaar overgewicht had waarvan 19.3% voldeed aan de criteria voor obesitas. Er was geen verschil tussen deze prevalenties van 2022 en de prevalenties uit 2014.
Op basis van de gegevens van de Gezondheidsenquête blijkt dat tussen 1997 en 2023-2024 is het percentage Belgen met overgewicht gestegen is met 8.4%, het percentage mensen met obesitas is gestegen met 6.2%. Uit de data blijkt verder dat de stijging voor overgewicht vooral plaatsheeft in de eerste 10 jaar (1997 tot 2008) van de periode dat er gemeten werd (5.6%) en dat de stijging in de daaropvolgende 15 jaar (2008 tot 2023-2024) beperkter is (2.8%). Voor obesitas was er tussen 1997 en 2008 een stijging van 3%, tussen 2008 en 2023-2024 steeg de prevalentie van obesitas met 3.2%.
Gewichtsproblemen in België volgens de Gezondheidsenquête en het Gezondheidsonderzoek
Binnen de Gezondheidsenquête wordt er gebruik gemaakt van zelfrapportage. Zelfrapportage geeft typisch een onderschatting van BMI. Bij het Gezondheidsonderzoek werden lengte en gewicht door de onderzoekers gemeten waardoor deze een accurater beeld geeft van de prevalenties. De prevalenties uit 2021 en 2022 zijn afkomstig uit de COVID-Gezondheidsenquêtes, omwille van de coronarestricties week de samenstelling van de steekproef af van de steefproef van de Gezondheidsenquêtes onder normale omstandigheden.
Tabel 1. Gewichtsproblemen in België volgens de Gezondheidsenquête en het Gezondheidsonderzoek (Sciensano);
| Onder-gewicht | BI | Over-gewicht (Incl. obesitas) | BI | Obesitas | BI | |
| Gezondheidsenquête | ||||||
| 2013 (>15j) | 3.0 | [2.5; 3.4] | 48.1 | [46.5; 49.7] | 13.7 | [12.7; 14.8] |
| 2018 (>15j) | 2.9 | [2.4; 3.4] | 49.3 | [47.8; 50.7] | 15.9 | [14.8; 16.9] |
| 2021 (>18j) (Covid) | NB | NB | NB | NB | 20% | NB |
| 2022 (>18j) (Covid) | NB | NB | NB | NB | 21% | NB |
| 2023-2024 (>18j) | 3.0 | [2.3; 3.7] | 49.7 | [48.1; 51.4] | 17.0 | [15.8; 18.3] |
| Gezondheidsonderzoek (2018) | 2.0 | NB | 55.4 | [51.5; 59.4] | 21.2 | [18.1; 24.2] |
Evolutie gewichtsstatus België volgens de Gezondheidsenquête
De Gezondheidsenquête wordt afgenomen sinds 1997. In de tabel hieronder staan de Belgische prevalenties voor overgewicht, obesitas en ondergewicht voor alle Gezondheidsenquêtes sinds 1997.
Tabel 2. Evolutie gewichtsstatus België volgens de Gezondheidsenquête (Sciensano).
| België | 1997 | 2001 | 2004 | 2008 | 2013 | 2018 | 2023-2024 |
| Overgewicht (incl. obesitas) | 41.3 | 44.5 | 44.1 | 46.9 | 48.1 | 49.3 | 49.7 |
| Obesitas | 10.8 | 12.1 | 12.7 | 13.8 | 13.7 | 15.9 | 17.0 |
| Ondergewicht | 3.7 | 3.5 | 3.5 | 3.1 | 3.0 | 2.9 | 3.0 |
Uit het rapport van de laatste Gezondheidsenquêtes blijkt dat de prevalentie voor overgewicht bij volwassenen significant en lineair is gestegen van 2001 tot 2023-2024.
Voedselconsumptiepeiling (VCP)
De voedselconsumptiepeiling (VCP) is een uitgebreide bevraging van de voedingsgewoonten bij de Belgische bevolking. Binnen de VCP worden gewicht en lengte gestandaardiseerd gemeten door de onderzoekers. De BMI-gegevens van de VCP zijn daardoor kwalitatief beter dan de gegevens van onderzoeken waar gebruik wordt gemaakt van zelfrapportage.
Tabel 3. Gewichtsstatus in België per leeftijdscategorie binnen de VCP (Sciensano) in 2022.
| Leeftijd | Overgewicht (incl. obesitas) | Obesitas |
| Vrouwen | ||
| 18 tot 39j | 37.4 | 16.4 |
| 40 tot 64j | 56.1 | 23.2 |
| 65j+ | 63.8 | 24.4 |
| Mannen | ||
| 18 tot 39j | 46.1 | 14.6 |
| 40 tot 64j | 66.1 | 21.6 |
| 65j+ | 80.2 | 31.8 |
Zowel het percentage mensen met overgewicht als het percentage mensen met obesitas stijgt met de leeftijd. Voor overgewicht zijn er significante geslachtsverschillen voor mannen en vrouwen van middelbare leeftijd en ouderen. Voor obesitas zijn enkel de verschillen bij ouderen significant. Meer informatie staat hier.
Voor de leeftijdscategorieën van 18 tot 39 jaar en 40 tot 64 jaar als de groep 18 tot 64 jaar is er vergelijking met de prevalenties uit 2014 mogelijk. Er bleken voor beide leeftijdscategorieën alsook de totale groep geen significante verschillen tussen 2014 en 2022.
Tabel 4. Evolutie van de prevalentie van overgewicht en obesitas tussen 2014 en 2022 in de VCP
2014 | 2022 | |
| Overgewicht | ||
| 18 tot 39j | 40.3 | 41.8 |
| 40 tot 64j | 64.0 | 61.4 |
| 18 tot 64j | 53.2 | 52.5 |
| Obesitas | ||
| 18 tot 39j | 12.9 | 15.5 |
| 40 tot 64j | 26.5 | 22.5 |
| 18 tot 64j | 20.4 | 19.3 |