Stappenplan eetstoornissen op pediatrie

Bijlage 1 – Voorbeeld onthaalbrochure

Inleiding

Welkom op onze dienst. In deze onthaalbrochure vinden jullie een beknopte weergave van de meest belangrijke informatie omtrent de behandelingsvisie, het begeleidingsplan en de gehanteerde structuur. We wensen jullie alle moed toe en trachten jullie als team zo goed mogelijk te ondersteunen doorheen het behandelingstraject.

Behandelingsvisie

Onze behandelingsvisie vertrekt van een bio-psychosociaal kader waarbij er binnen een multidisciplinair team van kinderartsen, psychologen, diëtisten en verpleegkundigen wordt samengewerkt. Doorheen de begeleiding worden de psychologische noden van het kind en zijn/haar context zoveel mogelijk in rekening gebracht. Hierbij is er in het bijzonder aandacht voor het autonoom functioneren van het kind, verbondenheid binnen en buiten de ziekenhuiscontext, en het aansterken van het competentie-gevoel van de jongere in het omgaan met de uitdagingen tijdens het herstelproces.

Autonomie: Eetstoornissen hebben een sterke impact op het functioneren van de patiënt. Het vraagt heel wat moed en doorzettingsvermogen om de invloed hiervan geleidelijk aan terug te dringen. Het inzetten op autonomie werkt motiverend en verhoogt vaak de inzet van de patiënt. Deze motivatie is van groot belang omdat het opnieuw autonoom leren functioneren, los van de sturing van de eetstoornis, heel wat inspanningen vraagt van de patiënt. Het inzetten op autonomie sluit daarenboven aan bij de normale ontwikkelingstaken van adolescenten. Het belang van autonomie (eigen inbreng en keuze in tegenstelling tot controle) wordt van bij de start van de begeleiding vooropgesteld, echter met graduele opbouw. Hoewel er van bij de beginfase keuzevrijheden worden gegeven, is er bij de start tevens een duidelijke structuur en regels tav de eetstoornis die noodzakelijk zijn om goede zorg aan de patiënt te bieden. Doorheen het behandeltraject wordt er steeds meer toegewerkt naar toenemende zelfstandigheid in eetgedrag en het leren herkennen van emoties die gekoppeld zijn aan het eten.

Verbondenheid: De patiënt staat er niet alleen voor. Doorheen het volledige traject staat ons team aan de zijde van de jongere en zijn/haar ouders of broers en zussen voor steun, vragen en zorg. We trachten daarnaast ook andere steunfiguren bij de behandeling te betrekken, in functie van het creëren van een veilig netwerk. De contactmomenten met de patiënt vinden steeds plaats in de kamer, contactmomenten met ouders of andere familieleden kunnen telefonisch of in het ziekenhuis plaatsvinden.

Verbondenheid betekent ook continuïteit van het schools functioneren waar mogelijk. In samenspraak met de patiënt, de ouders en de zorgcoördinator van de school maken we een planning op en stellen we een klasbuddy aan. Tot slot initiëren we ook korte positieve contactmomenten met jongeren uit de dichte vriendenkring op maat van het herstelproces van de patiënt.

Competentie: Het overwinnen van de invloeden van een eetstoornis is moeilijk. Gevoelens van moedeloosheid en uitzichtloosheid zijn heel normaal binnen dit proces. Om met deze gevoelens om te gaan is het belangrijk dat er een duidelijke structuur is met de concrete verwachtingen, zodat de patiënt en het gezin weten waar er naartoe wordt gewerkt. Daarnaast trachten we gevoelens van competentie ook te voeden vanuit de kwaliteiten die de jongere heeft en mogelijks nog niet ten volle heeft ontdekt. Hiertoe werken we samen met onze spelbegeleiding die op maat van jongeren creatieve of spelsessies uitwerkt.

Het begeleidingsplan

Een eetstoornis kan niet louter met medisch zorg behandeld worden. Het begeleidingsplan binnen onze dienst omvat daarom zowel medische als psychologische zorg. Twee tot vier keer per week gaat de psycholoog met jou aan de slag. Op die manier proberen we zicht te krijgen op wie jij bent binnen de context waarin je opgroeit. We trachten hierbij de functie van de eetstoornis goed in kaart brengen, en ook na te gaan wie jij bent zonder de eetstoornis. We zullen geregeld ook oudergesprekken organiseren, want een eetstoornis overwinnen kan je niet alleen. Je ouders vormen een belangrijke bondgenoot in de strijd tegen de eetstoornis en ook zij hebben vragen omtrent hoe ze jou het best kunnen ondersteunen. Er kan jullie doorheen dit proces ook gevraagd worden om een aantal vragenlijsten in te vullen.

De eerste stap in dit begeleidingstraject is het geven van informatie: wat is een eetstoornis, welke gedaanten kan een eetstoornis hebben, hoe is de eetstoornis jouw leven binnengeslopen, en welke impact heeft de eetstoornis op jouw lichaam en het ruimer functioneren. Daarnaast lichten we toe hoe we een eetstoornis kunnen aanpakken, en stellen we samen met jou concrete doelen voorop.

In een tweede stap werken we rond het opbouwen van een gezonde identiteit, leren herkennen van eetgestoorde gedachten, emotieregulatie strategieën, zelfzorg, en relaxatie.

Parallel aan deze psychologische zorg werken we elke dag rond herstel van het eetgedrag op maat van jou en aan een tempo dat haalbaar is. Hiertoe werken we samen met de diëtist die jullie kwaliteitsvolle en wetenschappelijk onderbouwde voedingszorg zal bieden. De diëtist komt daarom elke dag op de kamer langs voor een voedingsconsult.

Afdelingsafspraken

Een eetstoornis overwinnen vraagt veel inzet en doorzettingsvermogen van jou en je gezin. Vanuit de afdeling willen we jullie bijstaan in deze strijd, waarbij structuur, positieve afleiding, en voorspelbaarheid belangrijke aspecten vormen. Daarom werken we met een aantal afspraken die hieronder worden toegelicht.

De dagindeling

*In overleg met de patiënt, het gezin en de school kan er continuïteit van deelname aan het klasgebeuren via online les worden voorzien. Hierbij kijken we steeds naar wat haalbaar is, rekening houdend met het medisch advies vanuit ons team. De psycholoog stemt hiertoe af met de zorgcoördinator en vraagt aan de zorgcoördinator om een haalbare planning op te maken op wekelijkse basis. Er wordt tevens gevraagd aan de zorgcoördinator om een buddy aan te stellen in de klas die als vertrouwenspersoon kan functioneren en instaat voor het doorgeven van informatie die belangrijk is en/of het voorzien van een laptop in de klas die de online les mogelijk maakt.

Structuur eetmomenten

Een duidelijke structuur in de eetmomenten draagt sterk bij tot het herstel. We voorzien daarom 5 eetmomenten op het tijdstip zoals weergegeven in de dagstructuur. Deze maaltijden worden klaargemaakt door de keukendienst van het ziekenhuis in samenspraak met de diëtist. Er kan geen voeding van thuis worden meegebracht. Voorafgaand aan het vastleggen van dit menu, overlegt de diëtist met jou rond een aantal mogelijke keuzes in voeding.

Voedingsbeleid

Het is belangrijk dat het lichaam in nood de vooropgestelde voedingsstoffen toegediend krijgt, maar dat we jou hierin zoveel mogelijk de kans geven om te groeien in het opnieuw leren eten. We werken binnen onze dienst daarom met drie stappen. Je krijgt hierbij de kans om de moeilijkheidsgraad van de maaltijd mee te bepalen. In de eerste plaats kan je proberen om de maaltijd zelf te nuttigen. We hanteren hierbij een afgebakende tijdszone omdat een te lange tijdsduur belastend kan zijn (d.i. max. 30 min tijd voor de hoofdmaaltijden; 15 min voor een tussendoortje). Indien dit niet lukt, wordt de maaltijd of tussendoortje vervangen door vloeibare bijvoeding in een tweede stap, of beslist de arts in een derde stap om sondevoeding op te starten. Sondevoeding wordt doorgaans echter niet gestart tijdens de eerste 24h na opname, zodat we een goed zicht krijgen op wat er voor jou nog haalbaar is. Een uitzondering hierop is medische urgentie, waarbij de arts bepaalt wanneer en hoeveel sondevoeding er nodig is.

Wanneer sondevoeding gestart wordt, loopt de voeding doorgaans ’s avonds laat of ’s nachts in, waarbij we overdag zoveel mogelijk zelf blijven eten. Van zodra het lukt om méér te eten, wordt de hoeveelheid sondevoeding in verhouding verminderd.

Eens sondevoeding gestart is blijft de sonde gewoon zitten zodat je zoveel mogelijk comfort hebt. Overdag wordt de sonde gereinigd en afgekoppeld, maar niet verwijderd.

Steun en aandachtspunten tijdens de eetmomenten.

Tijdens de eetmomenten is er steeds iemand bij jou om steun te bieden. Samen met jou, je ouders, grootouders of andere dichte personen in het eigen netwerk wordt er hiertoe een planning vooropgesteld zodat het voor jou duidelijk is wie wanneer aanwezig zal zijn.

De maaltijden worden bewaard in de koelkast van de afdeling en worden steeds opgediend op de kamer door de persoon die jou tijdens deze maaltijd ondersteunt. Zo krijg je geen onverwachts bezoek van de keukendienst die de maaltijd komt opdienen, maar gebeurt dit steeds binnen een veilige context.

We vragen je om niet in bed te eten, maar om een gezonde eethouding aan te nemen op een stoel aan het tafelgedeelte van je kamer. We zoeken samen met jou naar de beste manier om jou tijdens het eten af te leiden zodat het eetmoment zo vlot mogelijk kan verlopen.

Drinkbeleid

Op basis van de algemeen geldende richtlijnen kan je 1 tot maximum 2 liter water drinken per dag. Dit water wordt verdeeld via flessen die op de dienst te verkrijgen zijn. Er kan geen kraantjeswater worden genuttigd. Afhankelijk van de problemen die zich stellen rond drinkgedrag, wordt de fles (met jouw naam-etiket) bewaard door de verpleging, dan wel op de kamer gelaten. Er kan geen bruisend water worden gedronken, er wordt dus enkel plat water voorzien.

Weegmomenten

Bij de start van de opname wordt het huidige en minimaal gezond gewicht meegedeeld door de arts. Tijdens de opname zal je blind worden gewogen op vaste dagen (ma, woe, vr, zondag). Het kan immers extra belastend zijn om elke kleine gewichtsschommeling te registreren en te moeten verwerken. We voorzien wekelijks feedback over jouw gewicht a.d.h.v. kleurcodes (groen, oranje, rood) die worden bepaald op basis van je eigen groeicurve. Zo krijg je realistische informatie over je gewicht en kan je onrealistische gedachten die je hebt ontwikkeld bijsturen. Indien er onvoldoende gewichtstoename is, wordt het eetschema aangepast of dient extra bijvoeding of sondevoeding te worden opgestart. Dit gebeurt steeds in overleg met jou, de arts en de diëtist. In de dagen voorafgaand aan het ontslag werken we toe naar het veilig meedelen van het bereikte lichaamsgewicht.

Bewegen

Een eetstoornis kan er voor zorgen dat je heel veel wil bewegen. Deze beweegdrang belemmert het herstel en kan het jou lastig maken. Daarom proberen we samen met jou te zoeken naar manieren om je positief af te leiden tijdens rustmomenten (bv. telefonisch contact met mensen die voor jou belangrijk zijn, creatief bezig zijn, muziek luisteren, boek lezen, schrijven, …). Wanneer je alleen op de kamer bent, wordt daarom ook beslist om de kamerdeur open te laten staan tijdens moeilijke momenten of na eetmomenten, wat helpend kan zijn als extra steun wanneer de eetstoornis de beweegdrang doet toenemen.

Even op stap

Na overleg met de behandelend arts en onder begeleiding van een ouder of familielid, kan een korte wandeling worden gemaakt in de namiddag op de ziekenhuisterreinen in de rolstoel. We zullen je in dat geval steeds vragen om je voldoende warm te kleden naargelang het seizoen, en tijdens de wandeling aandacht te hebben voor de positieve dingen die je waarneemt.

Naar huis

De duur van de opname is zo kort als mogelijk en zo lang als nodig. De terugkeer naar huis wordt gradueel opgebouwd. De datum van ontslag is niet gebonden aan een welbepaald minimaal gezond gewicht maar wordt bepaald op basis van het eet- en beweeggedrag. In overleg met jou en je ouders kan je aanvankelijk naar huis tussen de hoofdmaaltijden door (bv van 13u tot 17u). Wanneer het nuttigen van een tussendoortje thuis lukt, kunnen ook de andere maaltijden thuis geleidelijk worden opgebouwd. Het menu wordt ook hier in samenspraak met de diëtist bepaald. Tijdens de ouder- en gezinsgesprekken wordt besproken hoe men hierbij als gezin een goede ondersteuning kan bieden.

Continuïteit van zorg

Omwille van de lange wachtlijsten voor zowel ambulante begeleiding als opname in gespecialiseerde voorzieningen voor eetstoornissen, en het onvoorspelbare karakter van een eetstoornis werken we van bij de start van de opname standaard vanuit een tweesporenbeleid in functie van continuïteit van zorg. Er wordt hierbij zowel een aanmelding bij een gespecialiseerde eetstoorniskliniek uitgewerkt, als een aanmelding bij een ambulante psycholoog met expertise in eetstoornissen. Dit vervolgtraject kan weliswaar op elk moment worden beëindigd indien dit later overbodig blijkt.

Contact

Dienst xx
Locatie xx
Contactpersoon xx
Tel xx