Toolbox

Toolbox eetproblemen en sport

Door jezelf te informeren over eet-en gewichtsproblemen, zet je een belangrijke stap richting het voorkomen van moeilijkheden. Daarom willen we iedereen in de sportcontext, gaande van sporters en coaches, tot teamgenoten, bestuursleden, juryleden, ondersteunend personeel en ouders, de nodige kennis en vaardigheden aanreiken om versterkend te werken en gepast te kunnen reageren bij moeilijkheden.

Risico op eetproblemen en eetstoornissen

Sporters hebben een verhoogd risico op het vertonen van symptomen van een eetprobleem in vergelijking met de niet-sportende bevolking. In de sportclub speelt voeding een belangrijke rol. Hierdoor is er binnen de sportomgeving een verhoogde aandacht voor eet- en drinkgewoonten. De sportcontext is daarenboven een competitieve omgeving. Het lichaam is de tool om prestaties te behalen. Hierdoor ligt er ook een grote focus op het lichaam. Heersende mythes zoals ‘the thinner is the winner’ en sport-specifieke gebruiken zoals lichaamsmetingen, wedstrijdgewicht kunnen bijgevolg leiden tot een preoccupatie bij de sporter rond gewicht en lichaamsvormen, en problemen in het lichaamsbeeld. Sporters zijn bovendien uit zichzelf vaak gedreven personen en gevoelig voor perfectionisme. Dit maakt hen goede sporters, maar dit zijn eveneens eigenschappen die hen vatbaarder maken voor het ontwikkelen van eetproblemen.

Balans tussen risico- en beschermende factoren

Om in te schatten of je sporter risico loopt, kijk je naar de balans tussen de aanwezige beschermende factoren en risicofactoren:

Algemene risicofactoren	Algemene beschermende factoren
Preoccupatie met gewicht en lichaamsvormen	Focus op een gezonde leefstijl i.p.v. gewicht
Negatief affect	Kunnen omgaan met problemen (emotieregulatie)
Problemen in zelfbeeld	Positief zelf- en lichaamsbeeld
Eten als manier om emoties te reguleren	Sterke eetvaardigheden
Interpersoonlijke problemen	Verbondenheid met familie, vrienden, sport team
Druk vanuit de omgeving	Mediaweerbaarheid

Persoonlijke kenmerken

Niet alleen activiteiten binnen de sportcontext kunnen een sporter vatbaarder maken, ook enkele persoonlijke eigenschappen en gebeurtenissen in het leven van een sporter, kunnen het risico op het ontwikkelen van een eetprobleem vergroten. Deze kunnen gebalanceerd worden, door extra aandacht voor het versterken van beschermende factoren.

Psychologische risico’s

perfectionisme

controle of dwang

negatief lichaamsbeeld

lage zelfwaardering

vermijdende stijl

Biologische risico’s

Periodes van groei en/of puberteit vormen een risico op het ontwikkelen van een eetprobleem bij sporters:

De groeispurt, betekent grotere energiebehoefte. De sporter heeft voldoende kennis nodig over voeding om zich aan deze nieuwe noden aan te passen.

Inzetten op eetcompetenties beschermt.

Veranderend lichaam, betekent je lichaam opnieuw leren kennen. Er bestaan daarnaast ook heel wat vooroordelen in de sportwereld (mythes) over het ‘volgroeide’ lichaam. Dit kan angst geven bij de sporter, waardoor deze de veranderingen probeert tegen te gaan.

Inzetten op een positief lichaamsbeeld beschermt.

Volop in identiteitsontwikkeling, betekent uitzoeken wie je bent en wilt zijn. Voor jongeren die intensief trainer, is de sportomgeving een belangrijk deel in hun leven. Sommige jongeren ervaren tijdens de puberteit een conflict tussen enerzijds de behoefte aan autonomie en experimenteren, en anderzijds de vereisten voor trainingen.