Beleidsnieuws 2023

Beleidsnieuws

Blijf up-to-date rond het beleid i.v.m. eet- en gewichtsproblemen.

okt 2023

1. Preventie en vroegdetectie eet- en gewichtsproblemen

Vlaanderen zet preventief verder in op gezondheidsdoelstellingen ‘De Vlaming leeft gezonder tegen 2025’. Op Vlaams niveau groeien er via de OSW bijeenkomsten (Ondersteuning Settinggericht Werken) netwerking tussen partnerorganisaties. Dit zorgt voor meer impact in de settings waar jongeren leven. De groeiversterkende materialen van Eetexpert worden mee verspreid door Logo’s bij steden en gemeenten, door Gezond sporten, Sport Vlaanderen en PO Gezond Leven in de sportsector, door de mutualiteiten en Huizen van het Kind naar gezinnen, door Ambrassade naar het jeugdwerk, door PO Gezond Leven en VWVJ in het onderwijs, door Gezond Leven, Domus Medica, Diabetes Liga en VWVJ in de zorg,…

2. Het zorgtraject eetstoornissen

Ondertussen is het RIZIV-team op vraag van de federale overheid druk bezig aan de afwerking van een nieuw zorgtraject eetstoornissen voor jongeren en jongvolwassenen (t.e.m. 23 jaar). Wat betekent dit concreet?

Eetexpert kreeg deze zomer de opdracht om specifieke stappenplannen, werkmaterialen en vormingen uit te werken voor de eerstelijnspsychologen, die verbonden zijn aan de netwerken GGZ via de eerstelijnsconventie. Meer dan 100 eerstelijnspsychologen volgden afgelopen maanden deze vorming en zijn standby om direct in te voegen bij haperend eetgedrag, eetproblemen of signalen van eetstoornissen (meer info en contactadressen).
In iedere regio zijn er nu ook een pool ‘in eetstoorniszorg gespecialiseerde’ eerstelijnspsychologen en –pedagogen voorzien. Een 80 tal G-ELPs kregen een stappenplan, werkmaterialen, en een gericht vormingsaanbod, en kunnen nu binnen de conventie ELP zorgen voor een gespecialiseerd goedkoop en toegankelijk aanbod voor jongeren met eetstoornissen (11 euro/sessie of 2,5 euro voor groepssessie met jongere of met ouders) (meer info en contactadressen).
Eind dit jaar starten in alle provincies supportteams die ambulante hulpverleners ondersteunen bij hun gespecialiseerde zorg bij jongeren met eetstoornissen. Deze supportteams zullen gecoördineerd worden vanuit de provinciale netwerken GGZ jongeren: ze bieden zelf geen rechtstreekse zorg maar ondersteunen aanwezige zorgverstrekkers casusgericht, zij leiden hulpvragers toe tot een passend zorgaanbod, ze faciliteren specifieke vorming voor de ambulante hulpverleners in hun provincie en helpen zoeken bij het uitbouwen van samenwerking in hun netwerk.
Begin 2024 zal ook het supraregionaal aanbod uitgebouwd worden vanuit de eetstoornisklinieken die zullen optreden als referentiecentra eetstoornissen; Zij zullen zorgen voor Vlaamse supportteams die casusgericht kunnen ondersteunen bij complexe zorgvragen bij eetstoornissen, en zij kunnen een intensief deeltijdaanbod uitwerken voor jongeren (dagtherapie) maar ook voor hun families (Multi Family Therapy).

3. Traject voor kinderen en jongeren met obesitas

Ook het traject voor kinderen en jongeren met obesitas wordt stevig uitgebouwd: Vanaf 1 december ‘23 krijgen kinderen en jongeren met obesitas mét gezondheidsimpact (EOSS-P = 2 of meer) een gratis zorgtraject in een van de 25 PMOC (pediatrische multidiscipinaire obesitas centra). Er wordt ook financiering voorzien voor inschatting en advies vanuit de PMOCs aan eerstelijnsteams bij kinderen en jongeren met obesitas, en de vergoeding voor consultaties bij diëtisten wordt aangepast. De doelgroep voor de obesitasconventie wordt uitgebreid tot de groep van 2-18 jaar.

Meer info vind je op de website van het RIZIV. Het KCE werkte ook kwaliteitsindicatoren uit voor de PMOCs.

juni 2023

Sinds 14 sept 2022 hebben alle overheden in België afgesproken om samen te werken aan een goed traject ter preventie en zorg bij eetstoornissen. In Vlaanderen betekent dit een engagement van de Vlaamse Overheid én extra ondersteuning vanuit de Federale Overheid.

Zorguitbouw eetstoornissen I.s.m. Vlaamse overheid

Preventie

Uniforme gezondheidsversterkende boodschap in alle settings

Er wordt verder gewerkt aan een versterkende aanpak in alle settings rond jongeren: thuis, op school, in de sportclub, in het jeugdwerk, in de buurt en in de zorg. Dit maakt deel uit van het Vlaams beleidsplan ‘de Vlaming leeft gezonder’. In al deze settings wordt gewerkt aan een uniforme gezondheidsversterkende boodschap die gericht is op het bevorderen van een gezonde leefstijl waarbij het verhogen van lichaamstevredenheid, mentaal welbevinden en slaaphygiëne voorop staan naast het versterken van eetcompetenties en gezond beweeggedrag. (cf. ‘gezonde leefstijl = A.L.L.E.S’, met bijhorende ondersteuningsmaterialen en vormingen voor medewerkers uit alle settings). Op dit ogenblik is Eetexpert iov de Vlaamse Overheid bezig met het ontwikkelen van specifieke draaiboeken en werkmaterialen voor ouders, voor de sportcontext, voor het jeugdwerk, en voor lokaal beleid. Deze boodschap wordt ook opgenomen in specifieke beleidsplannen per setting: Gezonde school, Gezonde gemeente en Gezonde sportclub.

Doordacht mediawerk

Daarnaast worden ook verdere aanbevelingen en ondersteuning voorzien voor ‘doordacht mediawerk’. Groeiversterkende communicatie staat voorop en vervangt gewichtsgericht of probleemgericht taalgebruik. De toolbox voor mediamakers wordt verder verspreid, en ook gerichte materialen i.v.m. niet stigmatiserend communiceren in de schoolcontext, sportclubs en het jeugdwerk.

Detectie en vroeghulp

Detectie

In settings rond jongeren worden hulpverleners opgeleid om vroegtijdig risicofactoren voor eetstoornissen op te vangen. Het agentschap ‘Opgroeien’ richt zich op jonge kinderen, terwijl we CLB‘ers in de schoolsettings ondersteunen met specifieke vormingen, draaiboeken en werkmaterialen voor het opvolgen van groei, gewicht en signalen van problematisch eetgedrag en welbevinden. Ook huisartsen en kinderartsen krijgen ondersteuning via gerichte stappenplannen, vormingen en werkmaterialen. Recent is de workforce voor vroegdetectie ook verruimd tot de brede groep eerstelijnswerkers rond jongeren en hun gezin, voor wie we ook al specifieke materialen, draaiboeken en vormingen hebben ontwikkeld.

Ernstinschatting

Voor de eerstelijn zijn er ook draaiboeken en werkmaterialen ontwikkeld voor ernstinschatting met een bijhorend vormingstraject dat momenteel in alle provincies geïmplementeerd wordt. Dit traject richt zich op motivering, diagnostiek, en ernstinschatting bij eetproblemen bij kinderen en jongeren door artsen, CLB-teams, diëtisten en psychologen.

Voorefficiënte zorgtoeleiding kunnen zij gebruik maken van een Vlaamse verwijslijn, die helpt bij het vinden van gespecialiseerde zorg in de eigen regio. wanneer dit nodig blijkt.

Zorg

De Vlaamse Overheid stimuleert de CGG-teams om het gespecialiseerd ambulant zorgaanbod uit te breiden voor jongeren met een eetstoornis en hun context. Sinds 2022 zijn er in elke provincie gespecialiseerde CGG-zorgpunten aan het werk die binnen de CGGs zorgden voor algemene deskundigheidsbevordering (meer dan 60 cgg medewerkers per provincie werden getraind), zorguitbouw en de uitbouw van een nieuw innovatief aanbod oa groepsaanbod ter ondersteuning van ouders. Zij werken ondersteunend aan de GGZ netwerken en eerstelijnsuitbouw die door de federale overheid is ingezet.

Zorguitbouw eetstoornissen I.s.m. Federale overheid

Nieuwe zorgorganisatie bij eetstoornissen

Naar aanleiding van de sterke toename van complexe eetstoornissen tijdens de COVID-pandemie, en de hoge zorgnood hierrond, werd in het voorjaar 2022 door de federale overheid opdracht gegeven om een voorstel uit te werken voor een nieuwe zorgorganisatie bij eetstoornissen in België. Hiertoe werd de werkgroep eetstoornissen opgericht, ter voorbereiding van een interministeriële conferentie rond dit thema. In juni 2022 werd het rapport van deze werkgroep eetstoornissen goedgekeurd en opgepikt door de interkabinettenwerkgroep. Op 14/9/22 engageerden alle overheden zich om samen te werken aan een nieuw traject voor geïntegreerde preventie en zorg bij eetstoornissen. In het najaar 2022 werd door de federale overheid alvast 10 miljoen vrijgemaakt voor uitwerking van de voorgestelde innovatieve zorguitbouw bij eetstoornissen. Een transversale werkgroep binnen het RIZIV startte in november 2022 de technische voorbereiding voor uitwerking van een nieuwe conventie rond 4 werkpakketten:

de uitbreiding van laagdrempelige psychologische zorg in de eerste lijn
de verdere uitbouw van de diëtetiek ter ondersteuning van eerstelijnsaanbod van huisartsen en psychologen
de ontwikkeling van multidisciplinaire ambulante supportteams ter ondersteuning van ambulante zorgverstrekkers die meer expertise willen invoegen
de verdere uitwerking van meer flexibiliteit in het derdelijnsaanbod via deeltijdbehandeling voor patiënten en hun families (intensieve Multi-Family-Therapy of MFT)

Laagdrempelige zorg

Op dit ogenblik is er concreet al uitbreiding van laagdrempelige psychologische zorg opgestart: In samenwerking met het kenniscentrum Eetexpert is gerichte vorming geboden aan eerstelijnspsychologen en zijn er specifieke draaiboeken uitgewerkt. Zij zorgen, via de huidige ELP-conventie, voor aanvullend goedkoop zorgaanbod voor jongeren met eetstoornissen in alle provincies. Voor 11 euro per sessie kunnen jongeren met eetstoornissen gespecialiseerde eerstelijnspsychologische zorg opstarten, en dit tot maximaal 20 sessies per jaar.

Daarnaast is er ook groepsaanbod uitgewerkt voor jongeren met eetproblemen, en ook voor ouders is er aanvullend aanbod opgestart: eerstelijnspsychologen zorgen samen met CGG’ers voor specifieke oudertrainingen. Dit voorjaar lopen oudertrainingen vanuit de ELP-conventie in Waregem, Kortrijk, Gent, Aalst, Genk, en Tongeren. De andere provincies volgen in het najaar.

Aanbod voor complexe eetstoornissen

Tegen het eind van het jaar worden ook de andere werkpakketten verder uitgewerkt voor meer complexe eetstoornissen: Het bijkomend aanbod van supportteams ter ondersteuning van ambulante zorgverstrekkers die meer expertise willen invoegen, en deeltijdbehandeling voor patiënten en hun families (intensieve Multi-Family-Therapy of MFT) zitten dus in de pijplijn.

Zorguitbouw kinderen en jongeren met obesitas 2.1 I.s.m. Vlaamse overheid

Preventie

Uniforme gezondheidsversterkende boodschap in alle settings

In de preventie van obesitas wordt de internationaal bepleitte focusverschuiving verder doorgevoerd: De gewichtsgefocuste of caloriegefocuste benadering wordt verlaten, en vervangen door een groei- en gezondheidsversterkende aanpak. Deze wordt meegenomen in de hiervoor beschreven brede versterkende aanpak in alle settings rond jongeren: thuis, op school, in de sportclub, in het jeugdwerk, in de buurt en in de zorg als onderdeel van het Vlaams beleidsplan ‘de Vlaming leeft gezonder’. In al deze settings wordt concreet gewerkt aan het verspreiden van een uniforme gezondheidsversterkende boodschap die gericht is op het bevorderen van een gezonde leefstijl waarbij het verhogen van lichaamstevredenheid, mentaal welbevinden en slaaphygiëne voorop staan naast het versterken van eetcompetenties en gezond beweeggedrag. (cf. ‘gezonde leefstijl = A.L.L.E.S’, met bijhorende ondersteuningsmaterialen en vormingen voor medewerkers uit alle settings).

Doordacht mediawerk

Ter preventie van stigmatisering bij overgewicht, worden ook verdere aanbevelingen en ondersteuning voorzien voor doordacht mediawerk bij communicatie rond gewicht en overgewicht. Groeiversterkende communicatie staat voorop en vervangt gewichtsgericht of probleemgericht taalgebruik. De toolbox voor mediamakers wordt verder verspreid, en ook gerichte materialen i.v.m. niet stigmatiserend communiceren in de schoolcontext, sportclubs en het jeugdwerk.

Detectie en vroeghulp

Detectie en ernstinschatting bij obesitas

In settings rond jongeren worden hulpverleners opgeleid om vroegtijdig signalen van problematisch overgewicht op te vangen en hierrond op een goede manier te bejegenen. CLB-ers in de schoolsettings krijgen hiervoor specifieke vormingen, draaiboeken en werkmaterialen voor hun communicatie aan de weegschaal en voor het opvolgen van groei, gewicht en signalen van problematisch gewicht. Ook huisartsen en kinderartsen krijgen ondersteuning via gerichte stappenplannen, vormingen en werkmaterialen voor kinderen met obesitas, en een lichtensysteem is uitgewerkt ter ondersteuning van de brede groep eerstelijnswerkers rond kinderen en jongeren met obesitas, voor wie we ook specifieke materialen, draaiboeken en vormingen hebben ontwikkeld.

Voorefficiënte zorgtoeleiding kunnen zij gebruik maken van een Vlaamse verwijslijn, die helpt bij het vinden van gespecialiseerde zorg in de eigen regio. wanneer dit nodig blijkt.

Zorguitbouw kinderen en jongeren met obesitas I.s.m. Federale Overheid

Nieuwe zorgorganisatie bij kinderen met obesitas

Door de federale overheid is sinds eind 2022 een transversale werkgroep aan het werk ter verbetering van de zorg bij kinderen en jongeren met obesitas. Gekozen is daar om eerst te investeren in de groep met EOSS ≥2 (de groep waarbij de obesitas een sterke impact heeft op, of een ongunstige prognose heeft vanuit, het fysiek-mechanische domein, het medisch-metabole, het mentale, of de sociale context). Tegen eind 2023 wil men voor deze groep een gespecialiseerd multidisciplinair zorgpakket aanbieden in gespecialiseerde pediatrische obesitascentra in alle regio’s van België, met bijkomend ook expertiseondersteuning aan de eerstelijn.

OKT 2023