Diabetes

Type 1 diabetes en eetproblemen

Leven met type 1 diabetes vergt heel wat aanpassingen in iemands eetpatroon en –gedrag. Net door deze aanpassingen, lopen personen met type 1 diabetes een verhoogd risico op verstoord eetgedrag.

Leven met diabetes vraagt namelijk een nauwkeurige opvolging van wat, wanneer en hoeveel gegeten wordt, om de bloedglucose onder controle te houden en een correcte dosis insuline te geven. Dit kan een erg strikt eetpatroon uitlokken, en dus mogelijks een verstoring in het evenwichtig eetgedrag (eetcompetentie gestructureerd).
De opstart van de insuline behandeling bij type 1 diabetes zorgt voor een herstel van het gewicht, waardoor het gewicht stijgt. Dit kan lichaamsontevredenheid uitlokken.
Type 1 diabetes is een ook chronische aandoening, en leven met diabetes en de mogelijke gevolgen van deze aandoening is een psychologische stressfactor.
Diabetes heeft invloed op het honger- en verzadigingsgevoel, waardoor het eetgedrag verstoord kan geraken.

Leven met diabetes werkt dus in op verschillende gekende risicofactoren in het ontstaan van een eetstoornis.

Verstoord eetgedrag neemt ook bij personen met type 1 diabetes verschillende vormen aan: restrictief eetgedrag (bv. bij sterke rigiditeit), eetbuien (bv. bij een verstoring van het honger- en verzadigingsgevoel) en compensatiegedrag (zoals extreem sporten, braken). Een vorm van compensatiegedrag die uniek is voor deze groep, is met opzet een te lage dosis insuline toedienen of een dosis over te slaan, met als doel gewicht te verliezen.

De risico’s en gevolgen van eetproblemen/eetstoornissen bij diabetes type 1 zijn niet min: hyperglycemie, mentale gezondheidsproblemen, het vroeger ontstaan van microvasculaire complicaties (zoals gezichts- en nierschade), een hogere frequentie van diabetesgerelateerde ketoacidose en hospitalisatie ten gevolge van diabetes, en een verhoogd mortaliteitsrisico (meer bepaald een drievoudig risico over een periode van 6 tot 10 jaar). Daarom is het belangrijk om tijdig verstoord eetgedrag en eetstoornissen in het algemeen, en onaangepast insulinegebruik in het bijzonder, tijdig op te sporen. Meer uitgediepte informatie over deze lichamelijke gevolgen kan je terugvinden in het stappenplan Eetproblemen en eetstoornissen voor huisartsen.

Een goede kennis van (kenmerken van) eetstoornissen en risicofactoren zijn van belang in tijdige detectie van verstoord eetgedrag en eetstoornissen. Meer informatie over type 1 diabetes, vroegdetectie en behandeling vind je terug op deze pagina (samenvatting vorming Prof. Christel Hendrieckx).

Verdieping

Samenvatting vorming Prof. Christel Hendrieckx.

Goebel-Fabbri, A. E. (2009). Disturbed eating behaviors and eating disorders in type 1 diabetes: Clinical significance and treatment recommendations. Current Diabetes Reports, 9, 133-139.

Goebel-Fabbri, A.E. (2017). Prevention and recovery from eating disorders in Type-1 diabetes, injecting hope. Routledge.

Hendrieckx, C., Halliday, J.A., Beeney, L.J., & Speight, J (2016). Diabetes and emotional health: a handbook for health professionals supporting adults with type 1 or type 2 diabetes. Canberra: National Diabetes Services Scheme. Het hoofdstuk “Eating problems” (hoofdstuk 8) vormde de basis voor de vorming van Prof. Hendrieckx. Het volledige handboek staat online, met aanvullende vragenlijsten en steekkaarten. https://www.ndss.com.au/about-diabetes/resources/find-a-resource/diabetes-and-emotional-health/

Datum laatste aanpassing: 11 september 2023

Vraag en antwoord

Wat zijn handvatten voor de behandeling van iemand met een eetstoornis én diabetes?

Het traject bij diabetes en verstoord eetgedrag kan samengevat worden met 7 A’s:

Aware: bewustzijn rond het risico op eetproblemen bij diabetes
Ask: het open en onbevooroordeeld bevragen van eetproblemen
Assess: de diagnostiek van eetproblemen
Advise: advies verlenen rond het belang van behandeling en de behandelingsmogelijkheden
Assist: een behandelplan opstellen, zelf een actieve rol spelen in de behandeling van het verstoord eetgedrag (indien voldoende expertise, anders meteen stap 6)
Assign: adequaat verwijzen en/of samenwerkingsverbanden opzetten in kader van multidisciplinaire behandeling en gerichte zorgtoewijzing
Arrange: verdere opvolging organiseren

Meer info vind je op deze pagina.

Waarom lopen personen met diabetes type 1 verhoogd risico op eetproblemen en –eetstoornissen?

Leven met diabetes werkt in op verschillende risicofactoren:

Leven met diabetes vraagt namelijk een nauwkeurige opvolging van wat, wanneer en hoeveel gegeten wordt, om de bloedglucose onder controle te houden en een correcte dosis insuline te geven. Dit kan een erg strikt eetpatroon uitlokken, en dus mogelijks een verstoring in het evenwichtig eetgedrag.
De opstart van de insuline behandeling bij type 1 diabetes zorgt voor een herstel van het gewicht, waardoor het gewicht stijgt. Dit kan lichaamsontevredenheid uitlokken.
Type 1 diabetes is een ook chronische aandoening, en leven met diabetes en de mogelijke gevolgen van deze aandoening is een psychologische stressfactor.
Diabetes heeft invloed op het honger- en verzadigingsgevoel, waardoor het eetgedrag verstoord kan geraken.

Hulplijn

Verwijstool voor zorgverleners

Als zorgverlener kan je de verwijstool voor gespecialiseerde zorg bij eet- en gewichtsproblemen raadplegen. Neem contact op met ons of de provinciale zorgpunten eetstoornissen voor advies en ondersteuning bij behandeling of doorverwijzing.

Verwijslijn eetproblemen

Ben je op zoek naar hulp voor een eetprobleem? Maak je je zorgen? Contacteer ons vrijblijvend voor zorgverleners in je buurt op de verwijslijn eetproblemen.

secretariaat@eetexpert.be of 0480 60 64 20

Advieslijn voor preventie, beleid en pers

Contacteer ons voor advies bij beleidswerk, wetenschappelijk onderzoek, zorgorganisatie, communicatie of persvragen. Laat je inspireren door onze handige toolbox voor mediamakers.