Om diëtisten die werkzaam zijn in een ambulante setting en zich specialiseren in dit thema de nodige wetenschappelijk onderbouwde ondersteuning te bieden, ontwikkelde Eetexpert dit ‘stappenplan voor diëtisten in verband met kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas’.
Bij het opstellen van een behandelplan worden concrete behandeldoelen geformuleerd. Mogelijke diëtistische behandeldoelen bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas zijn:
Deze hoofddoelen worden op maat van het individu vertaald naar subdoelen. Bij voorkeur worden de subdoelen geformuleerd volgens het SMART-principe (Specifiek, Meetbaar, Aanvaardbaar/Actiegericht, Realistisch, Tijdgebonden) [22].
Plan eventuele gedragsverandering in kleine stappen. Werken aan leefstijlverandering vraagt tijd. Kies daarom in samenspraak met de jongere (en zorgfiguren) één of twee veranderingen die haalbaar lijken voor het kind of de adolescent (tegen de volgende consultatie). Focus op realistische doelstellingen die op lange termijn kunnen worden volgehouden. Bekijk het als een marathon, geen sprint.
Laat de jongere eventueel zelf doelen formuleren en bewaak hierbij het SMART-principe.
“Het is belangrijk om helder te krijgen waar de jongere naartoe wil, waar de jongere over wil spreken en waar de diëtist over wil spreken. Zo kunnen de jongere en de diëtist samen tot concrete behandeldoelen komen.”
Het primaire behandeldoel bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas is gezondheidswinst via een gezonde leefstijl, en gewichtscontrole op basis van deze leefstijl. Leefstijlinterventies die werken naar evenwichtig eetgedrag, een actieve leefstijl, voldoende slaap, goede emotieregulatie en een positief lichaamsbeeld dragen bij tot een algemene gezondheidswinst op langere termijn.
Gewichtsbeheersing of eventueel -daling bij volgroeide adolescenten of ernstige obesitas, is dus geen doel dat bereikt wordt op eender welke manier, bijvoorbeeld via een streng dieet. Het loopt steeds via, en is een mogelijk gevolg van, een gezonde leefstijl. Op deze manier wordt gewerkt aan gezondheidswinst zonder het risico op verstoord eetgedrag te verhogen. Het lichaamsgewicht wordt als parameter op regelmatige basis opgevolgd en geregistreerd om de voortgang in kaart te brengen, naast andere indicatoren van fysieke en mentale gezondheid.
Vraag aan de jongere en ouders om de eigen verwachtingen die ze hieromtrent hebben te benoemen. Bekijk met hen wat realistisch en haalbaar is.
Meer info en tips rond praten over lichaamsgewicht met jongeren of ouders kan je terugvinden in de paragraaf Gesprek over gewicht, in het hoofdstuk diëtistisch onderzoek.
