Doel en opbouw

Dit digitale draaiboek heeft tot doel diëtisten uit de ambulante setting te ondersteunen bij de behandeling van kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas (1-18 jaar). Het draaiboek vormt een evidence-based praktijkgericht stappenplan, opgebouwd vanuit het consultatiemodel voor diëtisten (zie methodisch handelen en ICF-diëtetiek), dat naadloos aansluit op bestaande stappenplannen voor artsenCLBeerstelijnsprofessionals, en Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg (CGG), zodat een interdisciplinaire samenwerking gefaciliteerd wordt.

Evidence-based

De algemene werkwijze van Eetexpert voor wetenschappelijke onderbouw wordt gehanteerd. Het draaiboek wordt opgesteld volgens de principes van evidence-based diëtetiek, waarin wetenschappelijke literatuur gecombineerd wordt met expertkennis en de specifieke eigenheden van de doelgroep om tot eensluidende aanbevelingen en adviezen te komen [1]. De certificatiecriteria van het Centrum voor Evidence-Based Medicine (CEBAM) worden hierbij als leidraad gebruikt.

Meer informatie rond de vertaalslag van de geraadpleegde literatuur naar dit draaiboek? Mail naar secretariaat@eetexpert.be.

Methodisch handelen en ICF-diëtetiek

Bij de diëtistische zorgverlening wordt het gebruik van een gestandaardiseerd zorgproces aanbevolen. In Vlaanderen (en Nederland) wordt hiertoe gebruik gemaakt van ‘Methodisch handelen’. Methodisch handelen betekent dat de diëtist doelgericht, bewust, systematisch en procesmatig werkt [2]. De opeenvolgende stappen van het methodisch handelen zijn ‘aanmelding’, ‘diëtistisch onderzoek’, ‘diëtistische diagnose’ (zie verder), ‘behandelplan en behandeling’, ‘evaluatie’ en ‘afsluiting’. Binnen het draaiboek zal waar mogelijk dit stappenplan geïntegreerd worden.

Vanuit de Europese (EFAD) en ook Vlaamse Beroepsvereniging (VBVD) van diëtisten wordt naast de implementatie van deze gestandaardiseerde methode ook geopteerd voor gestandaardiseerd taalgebruik onder de vorm van ICF-diëtetiek [3]. Termen uit de ICF-diëtetiek kunnen gebruikt worden voor het vastleggen van:

  • de hulpvraag van de cliënt (diëtistisch onderzoek);
  • bevindingen van de diëtist (antropometrie, klachten, voedingsanamnese) (diëtistisch onderzoek);
  • de diëtistische diagnose;
  • de behandeldoelen (behandelplan en behandeling);
  • de resultaten van de behandeling (afsluiting).

Waar mogelijk worden deze termen geïntegreerd in het draaiboek. 

Populatie

Het draaiboek beoogt de diëtistische behandeling van volgende doelgroep:

  • kinderen en adolescenten tussen 1 en 18 jaar;  
  • met overgewicht en obesitas;
  • in de Vlaamse zorgsetting.

Farmacotherapeutische of chirurgische interventies bij kinderen met obesitas behoren niet tot de scope van dit draaiboek.

Uitbreidingsmateriaal en ondersteunend materiaal:

Klinische vragen

Het uitgangspunt van het draaiboek is een antwoord bieden op de klinische vragen waarmee de diëtist dagdagelijks geconfronteerd wordt. Deze klinische vragen sluiten aan bij de doelstelling van het draaiboek.

Praktijkgericht stappenplan

Welke expertkennis en competenties heeft een diëtist nodig die werkzaam is in de gespecialiseerde ambulante zorg voor kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?

Opbouw vanuit het consultatiemodel voor diëtisten

  • Welke informatie dient te worden bevraagd in het diëtistisch onderzoek bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?
  • Hoe wordt de diëtistische diagnose gesteld bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?
  • Hoe wordt het individueel behandelplan opgesteld bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?
  • Hoe gebeurt de opvolging en evaluatie van het behandelplan en behandeling bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?
    • Welke parameters moeten bij opvolging bepaald worden en hoe frequent?
    • Hoe kan de diëtist aan terugvalpreventie doen?
  • Hoe en vanaf wanneer worden de ouders, het gezin, de partner of andere steunfiguren best betrokken in de diëtistische behandeling bij kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?

Faciliteren van interdisciplinaire samenwerking

  • Wat is de rol van de diëtist binnen het interdisciplinaire team dat instaat voor de gespecialiseerde ambulante zorg van kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas?
  • Welke andere disciplines moeten worden betrokken bij de behandeling van het gewichtsprobleem en welke rol hebben ze?
  • Wanneer en naar wie moet de diëtist die werkzaam is in de ambulante zorg voor kinderen en adolescenten met overgewicht en obesitas doorverwijzen?
  • Hoe verloopt de samenwerking met de residentiële setting wanneer een doorverwijzing vanuit de ambulante setting aan de orde is of wanneer een cliënt na opname verder ambulant behandeld wordt?

Zorgorganisatie

Het zorgaanbod bij eet- en gewichtsproblemen verloopt volgens het model van ‘stepped care’: het zorgaanbod wordt afgestemd op de ernst van de problematiek. Zo wordt de intensiteit van het zorgaanbod verhoogd, wanneer de problematiek ernstiger is, maar wordt er ook niet méér hulp aangeboden dan nodig. Voor duurzame resultaten is continuïteit van zorg noodzakelijk. De aanpak van de problemen gebeurt op lange termijn, en de cliënt wordt van opvolging voorzien. Een overzicht van het stepped care zorgpad bij eet- en gewichtsproblemen is weergegeven in onderstaande figuur.

Figuur 1: Stepped care basisaanbod bij eet- en gewichtsproblemen [4]